در عصر «غيبت کبري» با توجه به شرايط عيني جامعه اسلامي و جامعه شيعه و با توجه به اهداف کلي دين و امکانات و تجربيات فقها و مراجع، مي توانيم براي نهاد مرجعيت مراحلي را ترسيم نماييم که در اين مراحل حرکت بالنده اين نهاد مجسم مي شود.

با توجه به اهداف حرکتي و انقلابي دين، و اصول و شيوه هاي مبارزه براي رسيدن به حاکميت دين، سه مقطع تاريخي به نظر مي رسد که مورد توجه مورخين براي نهاد مرجعيت بوده و مي باشد.