با صدور توقيعي از جانب امام مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف) به آخرين سفير خود، و پس در گذشت او به عنوان آخرين نفر از «نواب اربعه»، عصر «غيبت کبرا» ي امام دوازدهم (عجل الله تعالي فرجه الشريف) فرا مي رسد. در اين باره با پشت سر گذاشتن «غيبت صغري»، مرحله جديدي از تاريخ شيعه آغاز مي شود.

در فصل پيشين،از اين «توقيع» و تحليل آن سخن گفتيم. در اين فصل به عنوان مهم ترين مباحث اين دوره، مروري خلاصه خواهيم داشت به چهار بحث ذيل:

الف - تاريخ شيعه،نهضت ها و دولت هاي شيعي در عصر غيبت کبري.

ب - مبارزات فکري و سياسي علماي شيعه در اين عصر.

ج - دوره هاي مرجعيت ديني و سياسي در اين عصر.

د - مدعيان مهدويت در عصر غيبت صغري و کبري.