در اين عصر به جز «عباسيان» و «ترکان»، ديگر اقوام و قبايل نقش ‍ چنداني در حکومت عباسيان نداشتند، و حاکمان وقت آنان را به صورت افراد درجه دو مي نگريستند، به همين جهت بود که در دوره دوم حکومت عباسيان؛ يعني دوره غلبه ترکان، فريادهاي استقلال طلبانه و قيام هاي علويان به اوج خود رسيد. قيام هاي علويان قبل از عصر غيبت صغري به اوج خود رسيد، ولي به جهاتي که به آن اشاره شد در اين عصر کاهش ‍ يافت. اما حرکت هاي استقلال طلبانه در اين عصر فزوني گرفت. همانگونه که بيان شد، در اين عصر در سرزمين هاي اسلامي حدود ده دولت مستقل و نيمه مستقل تشکيل شد؛ اين حرکت هاي خودمختارانه و استقلال طلبانه ريشه ها و انگيزه هاي متعددي داشت که يکي از آنها همين اختلافات قبيله اي و بها ندادن به قوم و قبيله هاي گوناگون از سوي حکومت مرکزي بود.