بازگشت

قم و آوه


با توجه به مرکزيت «قم» براي شيعيان و سابقه ديرين آن در تشيع، «سازمان وکالت» در اين منطقه از فعاليت چشمگيري برخوردار بوده است، و وکلاي ائمه عليهم السلام در اين منطقه، حلقه اتصال بسيار شايسته اي براي شيعيان ساکن در نواحي «قم» و اطراف آن، با ائمه عليهم السلام بودند. اين وکلا، مطابق آنچه منابع بدان تصريح کرده اند، عبارتند از:

«عبدالعزيز بن المهتدي» که وکيل امام رضا عليه السلام در «قم» بوده است. [1] «زکريا بن آدم» که به عنوان وکيل مقيم از طرف امام جواد عليه السلام در اين شهر مشغول وکالت بوده و جلالت قدر او و مصاحباتش ‍ با چند تن از ائمه عليهم السلام مشهور است. [2] همين طور «يحي بن عمران» که بنا به نقل «ابن شهرآشوب» و بعضي قرائن، وکيل در «قم» بوده است. [3] .

«محمد بن احمد بن جعفر القمي العطار» که وکيل امام عسکري عليه اسلام در آنجا بوده است. [4] «احمد بن اسحاق قمي» که وکيل امام عسکري عليه السلام، و در عصر غيبت صغري، وکيل «ناحيه مقدسه» در امور اوقاف «قم» بوده است. [5] و «احمد بن حمزة بن اليسع القمي» همگي از وکلاي «ناحيه مقدسه» اين شهر در عصر «غيبت صغري» و به عنوان باب حضرت مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف) در اين منطقه مطرح بوده اند. [6] .

«آوه» نيز از مناطق شيعه نشين نزديک «قم» و مرتبط با «سازمان وکالت» بوده است. گرچه حضور مستقل وکلا در اين ناحيه معلوم نيست و احتمالا وکلاي «قم» ناظر بر اين منطقه نيز بوده اند؛ ولي شواهدي، گواه بر ارتباط اهالي اين منطقه با دفتر مرکزي سازمان در «سامرا» و «بغداد» است. [7] .


پاورقي

[1] بحارالانوار، ج 51، ص 341. او در عصر حسين بن روح، سفير سوم حضرت مهدي عليه السلام مي زيسته و به نزد وي مراجعه مي کرده است.

[2] رجال، کشي، ص 483، ح 910؛ بحارالانوار، ج 2، ص 251.

[3] رجال، کشي، ص 596، ح 1115؛ بنا به نقل کشي، او با مشاهده اختلاف بين دو تن از وکلاي سيار امام جواد عليه السلام، در قم از تحويل دادن وجوه شرعي به آنها امتناع مي ورزد، ولي با دستور امام عليه السلام آنها را به اين دو وکيل تحويل مي دهد.

[4] مناقب، ابن شهرآشوب، ج 4، ص 397؛ الخرائج و الجرائح، ج 2، ص 717؛ اثبات الهداة ج 6، ص 182؛ بصائر الدرجات، ص 262؛ بحارالانوار، ج 5 ص 370.

[5] تنقيح المقال، ج 3، ش 10304، ابوحامد مراغي در وصف وي گفته است: «ليس له ثالث في الارض في القرب من الاصل يصفناالصاحب الناحيه عليه السلام».

[6] تنقيح المقال، ج 1، ص 50؛ رجال، نجاشي، ص 67؛ مستدرک الوسائل، ج 1 ص 347؛ جامع الرواة، ج 1، ص 41. او طبق گفته طبرسي، از وکلاء و سفراي معروفي بوده که اماميه در جلالت قدر و وکالت آنها ترديد و اختلافي ندارند. (ر. ک: اعلام الوري، ج 2 ص 259).

[7] اعيان الشيعه، ج 2، ص 48؛ جامع الرواة، ج 1، ص 49.