[ صفحه 174]



روحيّه قوي و اطمينان قلب و اعتماد به نفس از عوامل سازنده و پيش برنده و زمينه ساز و سوزاننده موانع سر راه است، يک چنين روحيه و آرامش و استواري قلب در سايه ايمان به خدا و توکل به او به دست مي آيد که دعا و مناجات و نماز و روزه تقويت کننده چنين ايمان و توکّل است.

پس از آنکه مکّه به دست ارتش اسلام به رهبري پيامبر (صلي الله عليه و آله و سلم) فتح شد، ابوسفيان کنار ارتش قوي اسلام قدم بر مي داشت و مي گفت:

«لَيْتَ شِعْري بِماذا غَلَبَني؛

کاش مي دانستم که محمّد (صلي الله عليه و آله و سلم) با چه وسيله اي بر من پيروز شد؟ ما که سازماندهي و تشکيلات و پول و جهاز جنگي و جمعيت داشتيم چطور مغلوب شديم، ولي پيامبر (صلي الله عليه و آله و سلم) با دست خالي بر ما پيروز گرديد.»

پيامبر خدا (صلي الله عليه و آله و سلم) دست بر دوش او گذارد و فرمود:

«بِاللّهِ غَلَبْتُکَ؛

من به کمک خدا بر تو پيروز شدم.»

آري ايمان و توکل به خدا است که اتّحاد و انسجام و روحيه قوي



[ صفحه 175]



مي سازد و کارهاي ناممکن را ممکن مي کند و مشت خالي را بر تانکها پيروز مي گرداند، به طور قطع مي توان گفت که نقش ايمان و توکل برجنگها به مراتب بيش از نقش وسائل و ابزار جنگي و تشکيلات است.

و ما نيز بايد در سايه ايمان و توکّل به خدا به پيش رويم و فکراً و عملاً زمينه ساز آينده درخشان باشيم، چنانکه مسلمانان در صدر اسلام در پر تو ايمان و توکل، به پيروزي هاي معجزه آميز نائل شدند.