بازگشت

لقب قائم و مهدي چرا؟






[ صفحه 64]



مي پرسند: چرا امام زمان (عليه السلام) با کلمه «قائم» و «مهدي» خوانده مي شود، و اينکه بعضي با شنيدن لقب «قائم» بر مي خيزند و مي ايستند براي چيست؟

پاسخ:

در بسياري از روايات، آنحضرت با لقب قائم [1] و مهدي، ياد شده و در مورد قائم، بسيار مي شد که در زمان ائمّه (عليهم السلام) بر اثر ظلم و فساد حاکمان غاصب، امامان به ياد امام زمان (عليه السلام) مي افتادند و مي فرمودند:

«قائم ما انتقام ما را خواهد گرفت».

قائم يعني قيام کننده، نظر به اينکه قيام و نهضت حضرت مهدي (عج) جهاني است و در تمام تاريخ بشر چنين قيام و حکومتي نبوده، آن حضرت با اين عنوان خوانده مي شود.

امّا اينکه پيروان آن حضرت با شنيدن اين لفظ و يا با تلفّظ به اين کلمه بر مي خيزند و مي ايستند، اين کار يکنوع عمل مستحبّي است و احترام و اظهار پيوند و انتظار آنحضرت است و ضمناً مردم را به ياد نهضت و قيام حضرت مهدي (عج) مي اندازد و براي آنها تلقين عملي



[ صفحه 65]



مي شود که بايد برخاست، نهضت کرد، اميدوار بود و به زمينه سازي براي ظهور و قيام جهاني رهبري معصوم و قاطع که اميد پيامبران و امامان و همه مستضعفان جهان و قلب تپنده هستي است پرداخت.

اين کار حتّي در زمان امام صادق (عليه السلام) در ميان شيعيان معمول بوده، حتي نقل شده در خراسان در حضور حضرت امام رضا (عليه السلام) کلمه «قائم» ذکر شد، امام رضا (عليه السلام) برخاست و دستش را بر سرنهاد و فرمود:

«اَللّهُمَ عَجِّلْ فَرَجَهُ وَ سَهِّلْ مَخْرَجَهُ؛

خداوندا بر فرجش شتاب کن، و راه ظهور و نهضتش را آسان گردان.» [2] .

امّا در مورد واژه مهدي، از اين روست که امام زمان هدايت شده و هدايت کننده است.

امام صادق (عليه السلام) در ضمن حديثي در اين مورد فرمود:

«اِنَّما سُمِّيَ الْقائِمُ مَهْدِيّاً لاَِنَّهُ يَهْدي اِلي اَمْر مَضْلُولٌ عَنْهُ وَ سُمِّيَ الْقائِمُ لِقِيامِهِ بِالْحَقِّ؛

آنحضرت را مهدي گويند، زيرا او مردم را به امري که گم کرده اند هدايت مي کند، و قائم گويند چون به حق قيام کند». [3] .



[ صفحه 66]



از امام باقر (عليه السلام) سؤال شد چرا قائم را «قائم» خواندند؟

فرمود:

«زيرا ياد او فراموش مي شود و بسياري از معتقدان به امامت آنحضرت، راه ناصحيح مي روند.»

از آنحضرت سؤال شد چرا او را منتظر گويند؟ فرمود:

«زيرا براي او غيبتي طولاني است که روزهايش بسيار است، افراد مخلص و پاک در انتظارش بسر مي برند ولي افراد شکّاک و مُرَدّد او را انکار مي کنند و منکران، نامش را به مسخره مي گيرند و تعيين کنندگان وقت بسيارند، عجله کنندگان در او به هلاکت مي رسند، مسلمانان در مورد او نجات مي يابند.» [4] .


پاورقي

[1] ناگفته نماند که امام صادق فرمود: همه ما امامان قائم هستيم، ولي آن قائم (امام دوازدهم) صاحب شمشير (قدرت و حکومت) است و برنامه اي غير از برنامه ما دارد (اثباة الهداة، ج 7، ص 127).

[2] بحار، ج 51، ص 30.

[3] اثباة الهداه، ج 7، ص 110 ـ و نيز در همين کتاب ص 169 وجه تسميه ديگري در مورد واژه مهدي از امام باقر (عليه السلام) نقل شده است (توضيح اينکه: مردم در آن زمان، اسلام راستين را گم کرده اند حضرت مهدي (عج) آنها را به دين اسلام ناب هدايت مي کند) (توضيح المقاصد ص 512).

[4] بحار، ج 51، ص 30.