نگارنده گويد: در کتاب مناقب ابن شهر آشوب مازندراني که مورد نقل و تأييد علامه مجلسي در بحار الانوار، و محمدبن ابي طالب حسيني در کتاب تسلية المجالس قرار گرفته است، کتاب مونس الحزين از مؤلفات محدث خبير، محمد فتّال نيشابوري است که در قرن ششم مي زيسته است [1] و نسبت آن به شيخ صدوق اشتباه است.

و أما وجه نقل آن از کتاب تاريخ قم: چنين به نظر مي رسد که جريان مسجد جمکران از کتاب مونس الحزين فتّال در حاشيه بعضي نسخ تاريخ قم مرقوم بوده است و به مرور زمان به اشتباه در متن کتاب داخل و به ناچار به محمدبن بابويه تبديل گرديده است؛ و ممکن است مؤلف کتاب مونس الحزين آن را از مرحوم صدوق نقل کرده باشد، بنابراين در لفظ محمدبن بابويه تحريفي واقع نشده است. [2] .

بر اين اساس، اکثر ايرادها خود به خود منتفي مي گردد و حديث مسجد جمکران، مانند ساير اخبار مرسله محتمل الصدق، مصداق بارز قاعده تسامح در ادلّه سنن بوده و انجام اعمال آن به قصد رجاء بلا اشکال [3] است.

لذا به طوري که شنيده ايم و خود نيز مشاهده کرده ايم، اين مسجد مورد توجه بزرگان و فقها و متشرعين صالح بوده است که براي نمونه نام بعضي از آنان را مي آوريم.