در زمان حضور ائمّه(ع)، افرادي از صحابه به عنوان «باب» آنان معرّفي شده‌اند. گويا اين تعبير در زمان ائمه(ع) رواج داشت، هرچند در سخنان خود ائمه(ع) و در کتاب‌هاي رجال از آنان با عنوان «باب» تعبير نشده است، ولي در کتب تراجم و مناقب امامان شيعه(ع) (مانند کتاب مناقب آل ابي‌طالب [1] و الفصول المهمّه في- معرفه احوال الائمّه(ع) [2] و...) از عدّه‌اي به عنوان «باب» يا «بوّاب» تعبير شده است. مانند: سلمان «باب حضرت علي(ع)»، سفينه «باب امام حسين(ع)»، ابوخالد کابلي و يحيي بن امّ الطويل «باب امام سجّاد(ع)» و افرادي ديگر که خود را به دروغ باب ائمّه(ع) معرّفي مي‌کردند، مذمّت شده‌اند و مورد تکذيب و نفرين قرار گرفته‌اند.

دستهِ اوّل، آناني بودند که با ائمّه ارتباط خاص داشتند، و علاوه بر بهره‌وري از علوم و معارف ائمه(ع)، در برخي امور وکيل و مباشر کارهاي ايشان و در شرايط حسّاس سياسي، واسطهِ ائمّه(ع) و پيروان آنان بوده‌اند. براي نمونه: ابوخالد کابلي و يحيي بن ام الطويل از ياران نزديک امام سجّاد(ع) و سال‌ها در خدمت آن حضرت بودند.

جابر بن يزيد جُعفي از اصحاب سرّ اهل بيت و از نزديکان امام باقر(ع) بود.

مفضّل بن عمر، که بنا بر روايات، از علوم ائمّه(ع) آگاهي داشته و مورد توجّه خاص امام صادق(ع) بوده است، به نمايندگي از آن حضرت به کارهاي شيعيان رسيدگي مي‌کرد و در منازعات مالي ايشان براي رفع اختلاف، به وکالت از آن حضرت، اموالي پرداخت مي‌کرد. وي هم‌چنين مباشر کارهاي مالي امام کاظم(ع) بود و آن حضرت خود شخصاً پرداخت‌هاي مالي شيعيان را نمي‌پذيرفت.

از سوي ديگر، در کتاب‌هاي سيره و تاريخ، نوّاب اربعهِ امام زمان(ع) در دورهِ غيبت صغري نيز «باب» خوانده شده‌اند. طبرسي از آنان به عنوان «الابواب المرضيون و السّفراء الممدوحون» نام مي‌برد. [3] ابن اثير دربارهِ حسين بن روح نوبختي، يکي از نوّاب اربعه، مي‌گويد که اماميه او را «باب» مي‌ناميدند. [4] .

عثمان بن سعيد عمروي، محمّد بن عثمان و حسين بن روح نوبختي گذشته از سفارت امام زمان(ع) به عنوان باب‌هاي امام جواد، امام هادي و امام عسکري(ع) نيز نام برده شده‌اند و در روايات بر وثاقت، علم و نزديکي آنان به ائمه(ع) تصريح شده است. [5] .