بازگشت

بنيانگذار فرقه بابيه


فرقه ي «بابيّه» به دست ميرزا علي محمّد شيرازي، ملقّب به «باب» تأسيس شد. بابيّه، او را «حضرت اعلي» و «نقطه ي اولي» هم لقب داده اند. وي، فرزند سيّد رضاي بزّاز است. [1] او، در يکم محرم سال 1235 هجري، مطابق با 13 اکتبر 1819 ميلادي، در شيراز به دنيا آمد. [2] مادر او، فاطمه بيگم نام داشت. در طفوليّت، پدرش وفات کرد و او تحت حمايت عموي خود حاجي سيّد علي تربيت يافت.

وي، تحصيلات ابتدايي اش را در شيراز آغاز کرد و در نوجواني به بوشهر رفت و نزد شخصي به نام شيخ محمّد که به «شيخ عابد» شهرت داشت، به تحصيل پرداخت. [3] .

شيخ عابد که از شاگردان شيخ احمد احسايي و سيّد کاظم رشتي بود [4] در بوشهر (ايران) به تعليم و تربيت و تدريس اشتغال داشت. سيّد علي محمّد، نزد او، به خواندن و نوشتن پرداخت و قسمتي از ادبيات فارسي و عربي و کلّيات مطالب و آموزه هاي شيخيه را آموخت و بدين ترتيب از همان دوران، با نام رؤساي شيخيّه (احسايي و رشتي) آشنا شد.


پاورقي

[1] در کتاب آيين باب، ص 4، آمده است: «پدرسيّد علي محمّد، سيّد علي رضا و نام جدّش سيّد ابراهيم پسر سيّد فتح الله است. و خودِ «باب» هم در کتاب بين الحرمين، نامِ خود و نياکان اش را چنين نوشته است.

[2] باب» در کتاب بين الحرمين، درباره ي زمان ولادت اش آورده است: «و انّه لعبد قد ولد في يوم اوّل المحرّم من سنة 1235...». بعضي هم نوشته اند که ميرزا علي محمّد شيرازي، در يکم محرّم 1236 هجري قمري (نهم اکتبر 1820 ميلادي) در شيراز به دنيا آمد و در 27 شعبان سال 1266 هجري قمري (نهم ژوئيه سال 1850 ميلادي) در نزديکي ارگ تبريز، در سنّ سي سالگي، تيرباران شده است. ر.ک: لغت نامه ي دهخدا، ج 9، ص 32.

[3] بعيد نيست که مخاطبِ «باب» در اين عبارت: «إنّ يا محمّد معلّمي، لاتضربني فوق حدّ معيّن...»، معلّم وي، همين شيخ محمّد عابد باشد. (اين عبارت در کتاب بيان عربي، ص 25، آمده است).

[4] ر.ک: تلخيص تاريخ نبيل زرندي، اشراق خاوري، ص 63 - 64.