خاندان احقاقي
سومين طايفه ي شيخيّه ي آذربايجان، خاندان «احقاقي» اند. بزرگ اين خانواده، ميرزا محمّد باقر اسکويي (1230 - 1301 ق) از مراجع تقليد و داراي رساله ي عمليه، بود. او، شاگرد ميرزا حسن، مشهور به «گوهر» (م 1266 ق)، از شاگردان شيخ احمد احسايي و سيّد کاظم رشتي، بود.
پسران سيّد کاظم رشتي، در کربلا، نزد او درس مي خواندند. او، پس از درگذشت سيّد، دعوي جانشيني او را کرد. [1] .
فرزند ميرزا محمدباقر، ميرزا موسي احقاقي (1279 - 1364 ق) نيز از علما و مراجع شيخيّه است. او، کتابي به نام «احقاق الحق و إبطال الباطل» نگاشت و در آن، عقايد شيخيّه را به تفصيل، بيان کرد. پس از اين تاريخ، او و خاندان اش به احقاقي مشهور شدند. در اين کتاب، برخي از آراي شيخيّه ي کرمان و محمّد کريم خان، مورد انتقاد و ابطال قرار گرفته است. [2] .
از جمله فرزندان ميرزا موسي احقاقي، ميرزا علي، ميرزا حسن، ميرزا محمد باقر هستند که از علماي بزرگ شيخيّه ي احقاقيه بودند. هم اينک، مرکز اين گروه، کشور کويت است و رياست آن را تا چندي قبل، ميرزا حسن احقاقي بر عهده داشت که مرجع فقهي شيخيه ي آذربايجان و اُسکو به شمار مي رفت و پس از درگذشت وي، فرزندش عهده دار مسايل شرعي پيروان پدرش گرديد. [3] .
پاورقي
[1] فرهنگ فرق اسلامي، ص 35.
[2] ر.ک: إحقاق الحق، ص 167 - 223.
[3] ر.ک: قرنان من الاجتهاد والمرجعية في أسرة الإحقاقي، ميرزا عبدالرسول الحائري الإحقاقي؛ مقدمه و حواشي «ديوان اشعار نيّر تبريزي» به قلم ميرزا عبدالرسول احقاقي؛ آشنايي با فرق و مذاهب اسلامي، رضا برنجکار، ص 175 - 178.