وضعيت اخلاقي جهان در روايات
در رابطه با وضعيت دوران قبل از قيام و رفتارها و کردارهاي نابهنجار و فسادآلود عموم مردم، مطالب زيادي در روايات بيان شده است که تنها به بيان يک حديث از امام صادق عليه السلام بسنده مي شود. آن حضرت وضعيت اخلاقي - اجتماعي عصر پيشاظهور را چنين ترسيم مي کند: «ظلم و ستم، همه جا را فرا مي گيرد. قرآن فرسوده و بدعت ها از روي هوا و هوس در آن ايجاد مي شود. آيين يکتا پرستي (اسلام) بي محتوا مي گردد. اهل باطل بر اهل حق مقدّم مي شود. مردان به مردان و زنان به زنان قناعت مي کنند. مؤمنان، سکوت اختيار مي کنند. کوچک ترها، احترام بزرگ ها را حفظ نمي کنند. ثناگويي و چاپلوسي زياد مي شود. آشکارا شراب مي نوشند. راه هاي خير مسدود و راه هاي شرّ مورد توجّه قرار مي گيرد. حلال الهي، حرام و حرام او، مجاز شمرده مي شود. قوانين و فرمان هاي ديني، مطابق تمايلات اشخاص تفسير مي گردد. سرمايه هاي عظيم در راه خشم خدا (و فساد و بي ديني) مصرف مي شود.
رشوه خواري در ميان کارگزاران دولت، رايج مي گردد و پست هاي حسّاس به مزايده گذاشته مي شود. قمار آشکار مي گردد و سرگرمي هاي ناسالم، رواج پيدا مي کند. شنيدن حقايق قرآن بر مردم گران مي آيد؛ ولي شنيدن باطل آسان [و جذّاب]مي شود! مردم، سنگدل و طرفدار زورمداران و قدرتمندان مي شوند. آلات لهو و لعب، حتّي در مکّه و مدينه آشکار مي شود و اگر کسي اقدام به امر به معروف و نهي از منکر کند، به او توصيه مي کنند که اين کار، وظيفه تو نيست. تمام همّت مردم شکم و فرج شان است. زنان خود را در اختيار افراد بي ايمان مي گذارند. پرچم هاي حقّ پرستي فرسوده و کهنه مي گردد. ويرانگري و تخريب (به وسيله جنگ ها) بر عمران و آبادي پيشي مي گيرد. مردم عصرها در حال نشئه و صبحگاهان مست اند. هر سال، فساد و بدعتي نو پديدار مي شود. مردم پيرو ثروتمندان خودخواه مي شوند. قاضيان بر خلاف فرمان خدا قضاوت مي کنند و...». [1] علاوه بر اين روايت «آکنده شدن جهان از ظلم و ستم» بيانگر وضعيت نابسامان جهان در اين عصر است.
پاورقي
[1] ر.ک: محمدباقر مجلسي، بحارالانوار، ج 52، صص 260 - 256.