يکي از انگاره هايي که در مورد قيام حضرت مهدي(عج) بيان شده، بحث «انتقام» است و از ايشان با عناوين منتقم، انتقام گيرنده خون حسين عليه السلام، انتقام گيرنده از دشمنان خدا، منتقم خون تمامي امامان، مظلومان و...ياد شده است. حتي شعار ياران مهدي(عج) «يالثارات الحسين» (اي خونخواهان حسين عليه السلام) است. درباره انتقام و خونخواهي حضرت مهدي(عج) و گستره آن، تفسيري دقيق و روشن ارائه نشده است. در روايات و تفسير بعضي از آيات، اين انگاره و بعضي از ابعاد آن مطرح گشته است.

در روايت مشهوري وارد شده است: «قائم ما وقتي قيام مي کند، خون حسين را طلب خواهد کرد». [1] امام باقرعليه السلام در تفسير آيه «ومن قتل مظلوماً فقد جعلنا لوليّه سلطاناً»، فرمود: «مقصود از «من قتل مظلوماً» حسين بن علي است که مظلوم کشته شده و ما اولياي او هستيم و قائم ما چون قيام مي کند، در طلب انتقام خون او بر مي آيد... مقتول حسين عليه السلام و وصيّ او، قائم است» [2] .

در روايتي از امام صادق عليه السلام نقل شده است: چون حسين بن علي عليه السلام به شهادت رسيد، فرشتگان الهي ضجّه سر دادند و گفتند: پروردگارا! با حسين عليه السلام چنين شد، در حالي که او برگزيده تو و فرزند پيامبر تو است؟! پس خداوند، نور قائم را به آنان نشان داد و فرمود: «به وسيله قائم، انتقام او را خواهم گرفت.» [3] .

از طرفي در روايات مختلفي اشاره به انتقام امام مهدي(عج) از دشمنان خدا و رسول او و پيامبران شده است. امام صادق عليه السلام در اين باره فرمود: «براي مخالفان ما در دولت ما نصيبي نيست. خداوند به هنگام قيام قائم ما، خون آنان را بر ما حلال کرده است...هنگامي که قائم ما قيام کند، انتقام خدا و پيامبر ما را خواهد گرفت» [4] .

پيشواي پنجم امام باقرعليه السلام درباره تفسير آيه «لمن انتصر بعد ظلمه» فرمود:«[اين آيه در حق ياران او است] هنگامي که قائم قيام کند، او و اصحابش از بني اميه و تکذيب کنندگان و ناصبيان (دشمنان اهل بيت) انتقام مي گيرند» [5] .

امام باقرعليه السلام در تفسير آيه شريفه «فمهّل الکافرين اَمهلهم رويدا» فرمود: «اي محمد! کافران را مهلت بده، مهلت دادني که اگر قائم قيام کند، ازستمگران و از جنايتکاران قريش، بني اميّه و هر قوم ديگر انتقام خواهد گرفت». [6] از امام صادق عليه السلام نيز نقل شده است: «زماني که قائم خروج کند، بين او و عرب و قريش چيزي جز شمشير نخواهد بود» [7] .