بر اساس آموزه هاي ديني، انسان يک هدف و مقصد بيشتر ندارد و حرکت او در جهت تحقّق اين هدف و رسيدن به اين مقصد است. البته براي رسيدن به اين هدف واحد و متعالي، اهداف فرعي و رويکردهاي مختلفي وجود دارد که در آموزه هاي ديني به آنها اشاره شده است. از آيات قرآن به دست مي آيد که همه جهان هستي و از جمله انسان، به عالم بالا باز خواهند گشت و فرجام تمامي امور و پايان زندگي به سوي خداوند و از آنِ او است: «والي اللَّه عاقبة الامور» [1] ؛ «و فرجام کارها به سوي او است» و «وللّه عاقبة الامور» [2] ؛ «و فرجام همه کارها از آن خدا است» و «و الي اللَّه ترجع الامور» [3] ؛ «و [همه] کارها به سوي خدا بازگردانده مي شود».

بر اين اساس هدفي که قرآن براي کاروان بشري ترسيم مي کند «عبادت و عبوديت» است و منظور از آن، معناي وسيع و گسترده اي است که شامل کليه شئون زندگي انسان در روي زمين مي گردد و اين هدف در صورتي محقق مي شود که در سر تا سر جهان خواسته ها و دستورات خدا اجرا و شناخت و عبادت او محقّق و عبوديت و معنويت جايگزين رذايل و کژي ها شود: «و ما خلقت الجنّ و الانس الّا ليعبدون» [4] ؛ «و جنّ و انس را نيافريديم مگر براي اينکه مرا عبادت کنند».

«ما هرگز در قرآن به اين منطق برخورد نمي کنيم که انسان آفريده شده است که هر چه بيشتر بداند و هر چه بيشتر بتواند تا اينکه انسان وقتي دانست و توانست، خلقت به هدف خود رسيده باشد! بلکه انسان آفريده شده است که خدا را پرستش کند و پرستش خدا، خود هدف است... طبعاً به اين معنا در منطق اسلام، هدف اصلي از زندگي، جز معبود چيز ديگري نمي تواند باشد؛ يعني، قرآن مي خواهد انسان را بسازد و مي خواهد به او هدف و آرمان بدهد و هدف و آرماني که اسلام مي خواهد بدهد، فقط خدا است و بس و هر چيز ديگر جنبه مقدّمي دارد، نه جنبه اصالت و استقلال و هدف اصلي». [5] .

سير و حرکت به سوي خدا و رسيدن به او، مستلزم پرورش فضايل اخلاقي، سبقت به سوي نيکي ها، انجام اعمال صالح، پرستش و عبادت، عدالت و تقوا و... است. اينها معنا و مصداق واقعي کمال و تعالي انسان است و هر يک به نوعي سعادت و خوشبختي انسان را تأمين مي کند و زندگي اي آرام، متعالي، متکامل و متعادل را براي او رقم مي زند. در اين ميان پيامبران و امامان نکته اتصال و دعوت مردم به سوي خدا و فضايل اخلاقي اند و در تحقّق اهداف و آرمان هاي والا و حقيقي، نقشي موثّر و با اهميت دارند. در طول تاريخ اين خواسته واقعي بشر تا کنون محقّق نشده است؛ اما در آينده و در يک دولت کمال گرا و اخلاق محور تحقّق خواهد يافت.