بازگشت

توزيع امکانات و تقسيم بيت المال


يکي از مشکلات جوامع در طول تاريخ - به خصوص در عصر حاضر - عدم تخصيص بهينه منابع و توزيع نامناسب درآمدها و امکانات از سوي دولت ها و صاحبان ثروت است. در نتيجه بسياري از مردم، در کميابي و نداري زندگي مي کنند و ثروت جهان در دست پنج تا ده درصد قرار مي گيرد. اين امر در دولت مهدي(عج) کاملاً از بين رفته و ثروت و منابع در دست همگان قرار مي گيرد و دولت، خود متکفّل توزيع و اعطاي امکانات و بيت المال مي گردد. بدين وسيله جلوي اجحاف، ثروت اندوزي و تجمّل گرايي را مي گيرد و بر استغناي مادي و معنوي مردم و تهيه امکانات ضروري زندگي دست مي يازد: «در پايان روزگار امت من، خليفه اي هست که مانند سيل بخشش مي کند و آن را نمي شمارد و آن هنگامي است که اسلام با تمام ابعادش پياده مي شود». [1] .

و نيز: «ثروت را در ميان مردم به فراواني مي بخشد. کسي که درصدد صدقه دادن باشد، اموالي را برمي دارد و به مردم عرضه مي دارد. به هر کس مي دهد، مي گويد: من نيازي ندارم» [2] و «در سال دوبار عطاياي او به شما مي رسد و در ماه دو بار رزق شما را تأمين مي کند». [3] .

امام باقرعليه السلام فرمود: «هنگامي که قائم ظهور مي کند... در سال دو بار به مردم مال مي بخشد و در ماه دو بار امور معيشت بدان ها مي دهد و ميان مردم چنان به تساوي قسمت مي کند که نيازمندي به زکات باقي نمي ماند. صاحبان زکات، زکاتشان را نزد محتاجان مي آورند؛ [ولي] آنان نمي پذيرند...پس [او]دست به بخشش مي گشايد؛ چنان که تا آن زمان، کسي چنان بخشش اموال نکرده باشد». [4] .

البته حضرت در اين اعطا و بخشش ها، استفاده اخلاقي نيز مي کند و با عتاب به مردم، اعلام مي دارد که دشمني ها و جنگ هاي شما، تنها به خاطر اين اموال و ثروت بود که اکنون کسي ميل چنداني به آنها ندارد: «ثروت هاي روي زمين و منابع زير زمين، نزد آن حضرت گرد مي آيد. آن گاه حضرت به مردم خطاب مي کند: بياييد! بگيريد آنچه را که برايش خويشاوندي را قطع مي کرديد و به خونريزي و گناهان دست مي زديد!! او چنان اموال مي بخشد که کسي پيش از او چنان نکرده است». [5] .


پاورقي

[1] «يکون في آخر امّتي خليفة يحثي المال حثياً لايعدّه عدّاً وذلک حين يضرب الإسلام بجرانه»: علي بن عيسي اربلي، کشف الغمه، ج 2، ص 482؛ يحيي بن حسن ابن بطريق، العمدة، ص 424؛ محمّد باقر مجلسي، بحار الأنوار، ح 51، ص 91.

[2] «يفيض فيهم المال حتّي يهمّ الرّجل بماله من يقبله منه حتّي يتصدّق فيقول الّذي يعرضه عليه: ارب لي به»: کامل سليمان، يوم الخلاص، ج 2، ص 597؛ و نيز ر. ک: ابراهيم جويني خراساني، فرائد السمطين، ج 22، ص 582.

[3] «فيعطيکم في السنّة عطاءين ويرزقکم في الشهر رزقين...»: محمّد بن ابراهيم نعماني، الغيبة، ص 239، ح 30.

[4] «إذا ظهر القائم... يعطي الناس عطايا مرّتين في السنّة ويرزقهم في الشهر رزقين و يسوّي بين الناس حتّي لاتري محتاجاً إلي الزکاة ويجي ء اصحاب الزکاة بزکاتهم إلي المحاويج من شيعته فلايقبلونها... فيعطي عطاءً لم يعطه احدٌ قبله»: محمّد باقر مجلسي، بحار الأنوار، ج 52، ص 390، ح 212.

[5] «ويجتمع إليه اموال اهل الدنيا کلّها من بطن الارض وظهرها، فيقال للنّاس: تعالوا إلي ما قطعتم فيه الأرحام وسفکتم فيه الدم الحرام ورکبتم فيه المحارم، فيعطي عطاء لم يعطه أحد قبله»: محمّد بن علي، شيخ صدوق، علل الشرايع، ج 1، ص 161، ح 3؛ محمّد باقر مجلسي، بحار الأنوار، ج 52، ص 391، ح 212 و نيز ر. ک: محمّد بن ابراهيم نعماني، الغيبة، ص 237، ح 26.