بازگشت

احياگري و اصلاحات اجتماعي


يکي از کارويژه هاي دولت امام مهدي(عج)، اصلاح امور مختلف زندگي بشري و تصحيح روابط و رفتارهاي اجتماعي است. بر اين اساس زندگي و حيات در روي زمين از نو شروع و همه چيز احيا و زنده مي شود. اصلاحات در عصر ظهور، بنيادين، فراگير و اخلاقي است و اجتماع و زندگي بشر، مسير درست و واقعي خود را پيدا مي کند. با توجّه به اين امر مي توان مؤلّفه هاي زير را در رابطه نوسازي و اصلاح گري دولت مهدي(عج) به دست آورد:

الف. تأمين عدالت اجتماعي: عدالت اجتماعي، وجوه و ابعاد گوناگوني دارد و شامل رفتارهاي فردي و گروهي مي شود. افراد موظّف اند در تنظيم روابط با همديگر، اصل «عدالت» را رعايت و براساس عدل و مساوات و برابري با هم رفتار کنند و از ظلم و ستم و تضييع حقوق يکديگر بپرهيزند. حضرت مهدي(عج) ضمن دعوت مردم به رعايت عدالت، خود رفتارهاي مختلف (تبعيض آميز و تجاوزگرانه) را کنترل و آنها را تصحيح خواهد نمود و حتّي مظالم و ديوني که بر عهده شيعيان است، به صاحبانش باز خواهد گرداند تا مبادا حق کسي، پايمال شده و در مورد او بي عدالتي صورت گيرد. امام باقرعليه السلام درباره شباهت سيره امام مهدي(عج) به منش پيامبرصلي الله عليه وآله مي فرمايد: «[پيامبرصلي الله عليه وآله]آنچه در جاهليت بود، باطل و منسوخ کرد و مردم را به عدالت دعوت نمود؛ قائم نيز چنين مي کند. آنچه در دوره آرامش و صلح (زمان غيبت) رايج بوده، باطل مي کند و آنان را به عدل دعوت مي نمايد». [1] .

آن حضرت رفتارهاي ناعادلانه مردم را - حتّي در امور عبادي و جزئي - تصحيح خواهد کرد، تا حقّ کسي در اين گونه امور، ضايع نشود: «نخستين چيزي که از عدالت قائم عليه السلام ظاهر مي شود، اين است که منادي اعلام مي کند: آنان که طواف مستحبي انجام مي دهند، محل طواف و حجرالاسود را براي کساني که طواف واجب مي کنند، خالي کنند» [2] و نيز: «اولين چيزي که از عدالت مهدي(عج) ظاهر مي شود اين است که در سرتاسر جهان اعلام مي شود که هر کس از يکي از شيعيان ما طلبکار است، يادآوري کند. اگر کسي حتّي به مقدار يک دانه سير و يا يک عدد خردل طلبکار باشد، به او عطا مي کند». [3] .

ب. احياي جامعه مرده: «در خاندان ما دوازده مهدي است....آخرين آنان، نهمين فرزند من است که به حق قيام مي کند و خداوند زمين (جامعه) مرده را به دست او زنده مي کند» [4] و نيز: «خداوند زمين (جامعه) را با عدل قائم، در هنگام ظهور او زنده مي گرداند؛ پس از آنکه از ستم فرمانروايان ظلم و گمراهي، مرده باشد». [5] .

ج. ايجاد وحدت: «او کسي است که وحدت کلمه را ايجاد مي کند و نعمت را کامل مي سازد». [6] .

د. تأليف قلوب و ايجاد صميميت: «... خداي بزرگ [به دست مهدي(عج)] حق و عدالت را در آبادي ها آشکار مي سازد و حال عموم مردم را بهبود مي بخشد. وحدت کلمه پديد مي آورد و بين قلب هاي گوناگون، الفت ايجاد مي کند» [7] .

«هنگامي که قائم ما قيام کند، دوستي واقعي و صميميت حقيقي پياده مي شود. هر نيازمندي دست مي برد و از جيب برادر ايماني اش به مقدار نياز بر مي دارد و برادرش او را منع نمي کند». [8] .

ه. اصلاحات و تغييرات عمومي: «شاهراه ها را وسيع مي گرداند و هر پنجره اي را که مشرف به راه است، مي شکند و ميزاب ها و ناودان ها را که مشرف به راه ها هستند، برهم مي زند و بدعتي باقي نمي گذارد، مگر اينکه آن را زايل مي گرداند و سنتي باقي نمي گذارد، مگر اينکه آن را برپا مي دارد». [9] .


پاورقي

[1] «أبطل ما کان في الجاهلية واستقبل الناس بالعدل وکذلک القائم، إذا قام يبطل ماکان في الهدنة ممّا کان في ايدي الناس ويستقبل بهم العدل»: ابوجعفر محمّد بن حسن طوسي، التهذيب، ج 6، ص 154، ح 1؛ محمّد بن حسن حرّ عاملي، وسائل الشيعه، ج 15، ص 77، ح 200 16؛ همان، اثبات الهداة، ج 3، ص 454.

[2] «اوّل ما يُظهرُ القائم من العدلَ أن يُنادي مُناديه: أَن يُسلِّمَ صاحِبُ النّافلةِ لصاحب الفريضة الحجر الاسود والطَّواف»: محمّد بن يعقوب کليني، کافي، ج 4، ص 427، ح 1؛ محمّد بن علي بن بابويه قمي (صدوق)، الفقيه، (قم: انتشارات اسلامي، 1413)، ج 2، ص 525، ح 33؛ محمّد بن حسن حرّ عاملي، وسائل الشيعه، ج 13، ص 328.

[3] «اول ما يبتدي عدل المهديّ أن ينادي في جميع العالم: الا من کان له عند شيعتنا دين فليذکره حتّي يرد الثّومة والخردلة»: محمّد باقر مجلسي، بحار الأنوار، ج 53، ص 34؛ کامل سليمان، يوم الخلاص، ج 2، ص 641؛ علي حائري يزدي، الزام الناصب، ص 220.

[4] «منّا اثنا عشر مهديّاً....واخرهم التاسع من وُلدي وهو القائم بالحقّ، يحيي اللَّه به الارض بعد موتها...»: محمّد بن علي شيخ صدوق، کمال الدين، ج 2، ص 317، ح 3؛ همان، عيون اخبار الرضاعليه السلام، ج 2، ص 68، ح 26؛ فضل بن حسن طبرسي، اعلام الوري، ص 406.

[5] «يحييها اللَّه بعدلِ القائم عند ظهوره بعد موتها بجور ائمة الظلم والضلال...»: محمّد بن ابراهيم نعماني، الغيبة، ص 25؛ شرف الدين حسيني، تأويل الآيات الظاهرة، ص 637.

[6] «هو الّذي يجمَعُ الکلِم ويُتمُّ النعم...»: کامل سليمان، يوم الخلاص، ج 2، ص 663؛ علي حائري يزدي، الزام الناصب، ص 75.

[7] «يُظهر اللَّه عزّوجل الحقّ والعدلَ في البلاد ويُحسن حال عامة العباد ويجمع اللَّه الکلمة ويؤلِّف بين قلوب مختلفة»: محمّد بن علي شيخ صدوق، کمال الدين، ج 2، ص 646، ح 7؛ محمّد بن يعقوب کيني، کافي، ج 1، ص 337، ح 2.

[8] «إذا قام القائم جائت المزاملة ويأتي الرجل إلي کيس اخيه فيأخذ حاجته لايمنعه»: محمّد باقر مجلسي، بحار الأنوار، ج 52، ص 372، ح 165.

[9] «وسّع الطريق الأعظم وکسّر کلّ جناح خارج في الطريق وأبطل الکنف والميازيب إلي الطرقات ولايترک بدعة إلّا أزالها ولاسنّة إلّا اقامها....»: محمّد بن حسن حرّ عاملي، وسائل الشيعه، ج 25، ص 436، ح 32295؛ محمد بن محمّد شيخ مفيد، الارشاد، ج 2، ص 385؛ علي بن عيسي اربلي، کشف الغمه، ج 2، ص 466.