نظام الدين نيشابوري در تفسير خود، ذيل آيه 101 سوره آل عمران حديث ثقلين را نقل مي کند و مي نويسد: «... علي ان عترته و ورثته يقومون مقامه بحسب الظاهر ايضا لهذا قال: اني تارک فيکم الثقلين...». گذشته از اين، عترت پيامبر صلي الله عليه و آله وسلم و ورثه آن حضرت، به حسب ظاهر نيز قائم مقام و جانشين پيامبرند، و به همين خاطر پيامبر فرمود: من در ميان شما دو چيز گرانبها بر جاي مي گذارم...

مناوي در فيض القدير مي گويد: «و هذا مع ما عُلم من حضوصيّتهم بالنبي و ما لهم من حرمته، فانّهم اصوله التي نَشَأَ عنها و فروعه التي نشأوا عنه کما قال: فاطمة بضعة منّي». نسبت اهل بيت به پيامبر، آنها را از ويژگيهاي خاصي بر خوردار کرده است، و آنان همچون پيامبر داراي حرمت و احترامند. زيرا اهل بيت آن حضرت اصول (و ريشه هاي) او



[ صفحه 121]



هستند که پيامبر از آنها نشأت گرفته است، و به شاخه هايي مي مانند که از او روييده اند. پيامبر صلي الله عليه و آله وسلم خود فرموده است: فاطمه پاره تن من است.

شارح مشکاة در ذيل حديث ثقلين و در توضيح اين جمله حديث «اُذَکّرکم اللّه اهل بيتي» که در برخي از نقلها آمده مي گويد: «المعني اُنبّهکم حَقّ اللّه في محافظتهم و مراعاتهم و اکرامهم و احترامهم و محبّتهم و مودّتهم». معناي (خدا را به ياد شما مي آورم درباره اهل بيتم) اين است، که شما را آگاه مي سازم نسبت به حق خدا درباره محافظت از اهل بيت و مراعات آنها، و اينکه آنان را گرامي بداريد، احترام کنيد، محبت ورزيد و دوستشان بداريد.

مولوي مبين در شرح حديث ثقلين در کتاب «وسيلة النجاة» مي نويسد:

«چنانچه امتثال به احکام کتاب خدا از فرضست؛ همچنين اطاعت و انقياد اوامر اهل بيت به جوارح و ارکان، و محبت و عقيدت و مودّت بايشان به قلب و جنان، واجب و فرضست».

مناوي به نقل از قرطبي و ديگران در ذيل حديث ثقلين نسبت به عترت پيامبر صلي الله عليه و آله وسلم چنين مي نويسد: «هذه الوصية و هذا التأکيد العظيم، يَقْتَضي وجوبَ احترام آله و توقيرهم و محبّتهم، وجوبَ الفروض المؤکّدة التي لا عُذر لاِحدٍ في التَخَلّف عنهما». اين گونه سفارش و تأکيد زياد، اقتضا مي کند احترام آل پيامبر و بزرگداشت آنها و محبتشان، به نحو واجب مؤکد، لازم شود، و براي احدي در تخلف از کتاب و عترت عذري