حديث ثقلين در بسياري از نقلها، قرآن را به عنوان وسيله و رابطي بين خدا و مردم معرفي مي کند. و جمله اي که در آن انسانها موظف شده اند به کتاب خدا متمسک شوند تا از گمراهي نجات يابند، در اين حديث از متواترات است. و نيز در احاديث بسياري قرآن ثقل اکبر و عترت ثقل اصغر، عنوان شده است. که خود جايگاه برجسته و نقش محوري قرآن را مي نماياند.

بنابر گفته تفتازاني تمسک به قرآن چيزي جز پيروي از دستورات و



[ صفحه 108]



رهنمودهاي هدايت بخش قرآن نيست، و حديث ثقلين خود در برخي از نقلها آشکارا به اين مطلب اشاره دارد و در آن آمده است:

«ايّها الناس أنّي تارک فيکم امرين لن تضلّوا ان اتّبعتموهما؛ و هما کتاب اللّه و اهل بيتي عترتي». اي مردم من در ميان شما دو چيز بر جاي مي گذارم که اگر از آن دو پيروي کنيد هرگز گمراه نشويد، يکي از آن دو کتاب خداست و ديگر اهل بيت و عترتم.

ملا علي قاري نيز در شرح حديث ثقلين مي نويسد:

«فالتَمَسُّک بالقرآن التعلّق بأمره و نهيه و اعتقاد جميع ما فيه و حقّيته، والتمسّک بعترته مَحَبّتهم و متابعةُ سِيرتهم». تمسک به قرآن به اين است که انسان به امر و نهي آن بها دهد و عمل کند، و بر همه آنچه در قرآن آمده اعتقاد يابد، و حقّيت و درستي آنها را بپذيرد. و تمسک به عترت، محبت آنان است، و پيروي از سيره و روش آنها.

و نيز پيامبر صلي الله عليه و آله وسلم مي فرمايد:

«اعملوا بالقرآن، اَحِلّوا حلالَه، و حَرّموا حَرامه، وَ اقْتَدوا به، و لا تکفروا الشي ء منه، و ما تشابه (عليکم) فَرُدّوه الي اللّه - عزوجل - و الي اُولي العلم من بعدي - کَيْما - يُخْبِروکم». به قرآن عمل کنيد، به حلال و حرامش پايبند باشيد، و قرآن را مقتداي خود (و اساس) قرار دهيد و چيزي (از حقايق و مسائل مطرح شده در قرآن) را منکر نشويد و نادرست ندانيد. آنچه را بر شما مشتبه مي شود و نمي توانيد معناي درست آن



[ صفحه 109]



را دريابيد، به خدا و عالمان ويژه پس از من برگردانيد، تا شما را از حقيقت آن آگاه سازند.