بازگشت

غيبت


در اين اوضاع سخت که از شمشير خون مي ريخت موضوع غيبت مهدي موعود نيز توجيه و تعليل مي شود. براي حفظ جان و بر جا ماندن حجت خدا بر زمين، ناپيدايي و پنهان زيستي امام کاري طبيعي و خرد پذير و بلکه منحصر به فرد بود، البته اين از نظر حفظ جان



[ صفحه 15]



پيشوا و ادامه رهبري است، اما اختفاي آن دو امام که معلول شرايط سخت و فشار رژيم حاکم بود، اين فايده مهم را نيز داشت که حادثه مهم غيبت و ناپيدايي طولاني امام دوازدهم را براي شيعه امري عادي و مانوس گرداند، و زمينه ذهني مردم را براي غيبت حضرت حجه بن الحسن (ع) آماده کرد. علي بن حسين مسعودي در کتابش اثبات الوصيه سخني در اين باره دارد که نقل کردني است: او روايت مي کند که امام هادي (ع) خود را از بسياري از شيعه پوشيده مي داشت و جز با اندکي از خواص مراوده نداشت. چون امامت به فرزندش امام عسکري (ع) رسيد با شيعيان از پشت پرده اي سخن مي گفت، مگر در اوقاتي که براي بردنش به خانه سلطان بر مرکب سوار مي شد و آشکارا مي گذشت، که همه او را مي ديدند. اين دوري گزيدن از عموم و پرده نشيني مقدمه غيبت صاحب الزمان (ع) بود، تا شيعه رفته رفته به پنهان بودن امامش عادت کند، و با مساله غيبت يک باره روبرو نشود. [1] اين نظريه را دانشمندان متتبع معاصر نيز تاييد کرده حتي از برنامه هاي حساب شده امام هادي عليه السلام شمرده اند. [2] در تاييد آنچه ذکر شد و تمهيد مقدمه براي غيبت کبري، بايد از غيبت صغري و پنهان زيستي 69 ساله امام زمان (ع) نام برد، که آن نيز خود وسيله اي براي آماده گردانيدن شيعه جهت غيبت کبري و ناپيدائي طولاني و ممتد حضرت مهدي (ع) مي باشد.



[ صفحه 16]



ناگفته نماند آنچه از زندگي مخفيانه امام دهم و يازدهم نقل شد در ارتباط با غيبت طولاني فرزندشان حجه بن الحسن عليه السلام بود، و گر نه اصل غيبت از جمله سنتهاي الهي است که براي همه انبياء و اولياي گذشته واقع شده و موجب امتحان و آزمايش امت و نيز وسيله اي براي تنبيه و آگاهي بخشيدن به آنها بوده است، و چنان که در امتهاي پيش رخ داده در امت اسلام نيز روي مي دهد، و از اين جهت غيبت پديده اي نو ظهور و بي سابقه نيست و پيشينه اي ديرين دارد. [3] کوتاه سخن آن که علت غيبت امام دوازدهم مساعد نبودن شرايط زندگي آشکار و عادي براي حضرتش مي باشد، زيرا بي شک علني شدن وي همان بود و گرفتاري به دست جلادان همان، که عباسيان هميشه بيمناک از وقوع پيش بيني رسول اکرم بودند که در اين خبر مشهور آمده: اگر از عمر جهان تنها يک روز باقي مانده باشد خدا آن روز را به قدري طولاني خواهد کرد که بالاخره فردي از خاندان من ظهور کند و اساس ظلم و جور را فرو ريزد. [4] .


پاورقي

[1] المهدي، 175.

[2] رک: پژوهشي در زندگي امام مهدي (ع)، 135.

[3] در اين باب رک: کمال الدين و تمام النعمه، ابوجعفر محمد بن علي بن بابويه - القمي (الصدوق)، ص 127 - 159.

[4] منتخب الاثر، ص 141، حديث 2، به نقل از صحيح ترمذي و ص 154، حديث 40، به نقل از ينابيع الموده قريب به همين معني حديثي ذيل صفحه 14 نقل شد.