براي اينکه در انتساب توقيعات به امام زمان عليه السلام دچار ترديد نشويم، و مثلا آنها را ساخته دست شيادان يا ساده لوحي و زود باوري عوام نپنداريم، بايد مقدمات و موجبات پيدايش اين نامه ها را بدانيم. براي حصول اين مقصود لازم است نخست اشاره اي به اوضاع سياسي و روش حکام آن عصر بنمائيم تا علت غيبت و پنهان زيستي امام معلوم شود، آن گاه ضرورت وجودي نواب اربعه که توقيعات توسط آنها به شيعيان مي رسيده نيز آشکار مي گردد. مي دانيم راه ارتباط شيعيان با امام غايب در مدت 69 سال نايبان چهارگانه حضرتش بوده اند، و به بيان ديگر حجت خدا مسووليت هدايت و امامت خود را از طريق اين سفيران عملي مي کرده، يعني با صدور توقيعات و پاسخ به پرسشها آثار رهبري و ارشادي اش به شيعيان مي رسيده. در تشريح آنچه ذکر شد مطالب زيرين - که خود فشرده از بحثي



[ صفحه 11]



مفصل است - بيان مي شود. [1] .