بازگشت

مختصري در پيامدهاي غيبت کبري


دانشمند مجاهد سيد محمد باقر صدر مي نويسد: انتقال از غيبت صغري به غيبت کبري، نشان دهنده اين واقعيت است که هدفهايي که از غيبت صغري وجود داشته بر آورده شده و با اين برنامه تدريجي، شيعه از آسيبي که خلا ناگهاني امام وارده مي کرده رسته، و موقعيت شيعه بر اساس غيبت شکل گرفته است، تا اندک اندک مردم براي پذيرش نمايندگان عام امام آماده گردند. با اين انتقال نيابت و نمايندگي امام از دست افراد مشخص برگزيده به مجتهدين عهادل و بينا افتاد، و در کارهاي دين و دنيا پيروي از آنان لازم شد. [1] بدين ترتيب غيبت کبري امام دوازدهم سر آغاز تحولي مهم در تاريخ شيعه دوازده امامي شد، زيرا سرپرستي و رهبري شيعيان به عهده فقهاي



[ صفحه 67]



عادل - به عنوان نايب عام امام غايب - گذشته شد، و مردم مي بايست در شيوه برخورد با حوادث تازه و عمل به وظايف اجتماعي و احکام ديني از آنان کسب تکليف کنند، و در مبارزه علمي و عملي با دشمنان و حفظ جامعه اسلامي از مجتهدين بصير راهنمايي طلبند، و بلکه وظيفه نگهداري مسمين و شيعيان از خطر دشمنان در درجه اول با علماي ديني است که وارثان انبيايند. اما دکتر جاسم حسين پيامدهاي سياسي - اجتماعي غيب را چنين شرح مي دهد: به نظر مي رسد غيبت امام دوازدهم در ارتباط نزديک با دو پديده مهم باشد: اول، با وقوع غيبت کبري اکثر قيامهاي شيعي بويژه از نوع زيدي بتدريج محو شد. دوم آنگاه که ائمه (س) آشکارا در ميان پيروان خود زندگي مي کردند، پيوسته از فشارهاي حکومت در رنج بودند و حکومتها نيز نسبت به انگيزه هاي آنان مشکوک و بدبين و ناخشنود بودند. اما پس از غيبت کبري اين فشارها تا حدودي کاهش يافت، و فقهاي اماميه فعاليتهاي خود را بدون مواجهه با شرايط دشواري که اسلافشان با آن روبرو بودند ادامه دادند. اين نکته انسان را به نظريه اي رهنمون مي سازد که امامان در سراسر زندگي خودمي کوشيدند تا حق خود را براي رهبري جامعه اسمي با ابزار صحيح و مشرو به دست آورند. اين وظيفه با شروع غيبت کبري به اماميه محول شد تا تحت رهبري فقها بدان همت گمارند، وضعيتي که تا کنون هم ادامه دارد. به عبارت ديگر تا آن زمان



[ صفحه 68]



که مسلمانان آماده چنين دگرگوني سياسي و قيام امام غايب نباشند، انتظار مهدي (ع) دور خواهد بود. در طول اين غيبت وظيفه پيروان حضرتش بويژه فقها آن است که جامعه را براي چنين تحولي آماده کنند... [2] .



[ صفحه 69]




پاورقي

[1] امام مهدي، حماسه اي از نور، 70.

[2] تار سياسي غيبت امام دوازدهم، 241 - 242.