رشد و تعالي فرهنگ و شناخت مردم
يکي ديگر از حقوق شهرونداني که در حکومت اسلامي زندگي مي کنند ارتقاء فکري و اخلاقي و فرهنگي مردم است و لذا وظيفه حکومت است که زمينه هاي رشد معرفتي و اخلاقي جامعه را فراهم کند. امام علي عليه السلام در اين باره مي فرمايند: «علي الامام أن يعلم أهل ولايته حدود الاسلام و الايمان» [1] .
يعني آموزش احکام و معارف دين بر عهده امام است. پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله و سلم هنگامي که معاذ را به سوي يمن روانه مي کردند به وي فرمودند:
«يا معاذ! علمهم کتاب الله و أحسن أدبهم علي الاخلاق الصالحة» [2] .
[ صفحه 371]
يعني اي معاذ! قرآن و اخلاق شايسته را به آنان بياموز.
اين مهم در حکومت اسلامي به بهترين شکل ممکن صورت مي پذيرد و فرهنگ و آگاهي شهروندان جامعه اسلامي به شکل چشم گيري رشد خواهد کرد. امام باقر عليه السلام در اين باره فرموده اند:
«اذا قام القائم وضع الله يده علي روؤس العباد فجمع بها عقولهم و کملت به أحلامهم» [3] .
يعني وقتي حضرت مهدي عليه السلام قيام کند، خداوند دست خود را بر سر بندگان خود گذاشته و بدين وسيله عقل آنها را جمع کرده و انديشه هايشان را کامل مي کند. و نيز آنحضرت در حديث ديگري فرموده اند:
«تؤتون الحکمة في زمانه حتي أن المرأة لتقضي في بيتها بکتاب الله تعالي و سنة رسول الله صلي الله عليه و آله و سلم» [4] .
يعني در زمان حکومت حضرت مهدي عليه السلام مردم به حکومت دست خواهند يافت حتي زنان خانه نيز به قرآن و سنت پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله و سلم قضاوت خواهند کرد.
نکته جالبي که در حديث ديگري آمده اين است که پيش از قيام آنحضرت نيز اين توسعه فرهنگي از شهر «قم» آغاز مي شود. امام صادق عليه السلام در اين باره فرموده اند:
«ستخلو کوفة من المومنين و يأزر عنها العلم کما تأزر الحية في حجرها، ثم يظهر العلم ببلدة يقال لها «قم» و تصير معدنا للعم و الفضل حتي لا يبقي في الارض مستضعف في الدين حتي المخدرات في الحجال، و ذلک عند قرب ظهور قائمنا، فيجعل الله «قم» و أهله قائمين مقام الحجة و لو لا ذلک لساخت الارض بأهلها و لم يبق في الارض حجة، فيفيض العلم منه الي سائر البلاد في المشرق و المغرب، فيتم حجة الله علي الخلق حتي لا يبقي أحد علي الارض لم يبلغ اليه الدين و العلم، ثم يظهر القائم عليه السلام و يصير سببا لنقمة
[ صفحه 372]
الله و سخطه علي العباد، لان الله لاينتقم من العباد الا بعد انکارهم حجة» [5] .
مضمون اين حديث آن است که در آستانه ظهور حضرت ولي عصر عليه السلام علم از کوفه خارج و در شهر قم قرار مي گيرد و اين شهر به معدن علم و فضل تبديل مي شود و بگونه اي گسترش مي يابد که زنان خانه دار و بشريت ساکن در کره خاکي نيز از آن بهره مند مي شوند و زمينه ظهور آنحضرت فراهم مي شود. در اين دو حديث چند نکته قابل توجه وجود دارد:
- يکي اينکه هم ماهيت حکومت حضرت فرهنگ و معنوي است و هم ماهيت زمينه سازي ظهور.
- دوم اينکه هم در آستانه ظهور و هم در حکومت حضرت، رشد فکري و فرهنگي زنان و خدمتي که در اين دو عصر به بانوان مي شود، قابل توجه است.
و سوم اينکه بر اساس اين روايت، زمينه سازي ظهور توسط أهل قم صورت مي پذيرد که اميدواريم اکنون همان زمان موعود باشد و ما نيز تلاشهاي فرهنگي و فکري خود را براي زمينه سازي ظهور حضرت بيش از پيش گسترش دهيم.
پاورقي
[1] غرر الحکم، ح 6199.
[2] تحف العقول، ص 25.
[3] کافي، ج 1، ص 25، ح 21.
[4] غيبت نعماني، ص 239، ح 30.
[5] بحارالانوار، ج 60، ص 213، ح 23.