سيد مرتضي (قدّس سرّه) در ابتداي اين کتاب فرمود: «در مجلس وزير سيد ـ که خدا عمرش را به عزّت زياد گرداند و بدخواهان و دشمنانش را خوار نمايد ـ کلامي درباره غيبت امام زمان (عليه السلام) پيش آمد... اين امر مرا بر آن داشت که سخني مختصر آورم...»

پس از چند سطر چنين نوشت: «من آنچه در اين محضر گرامي ـ که خدايش مستدام بدارد ـ از پيشي گرفتن بر معاني بديع و... ديده ام».

درباره اينکه مراد از اين «وزير سيد» کيست و کدامين محضر، مورد نظر مرحوم سيد مرتضي بوده است در کتاب شريف «الذريعه» آمده است: «... استاد ما شيخ نوري فرمود: سيد مرتضي اين مقدمه را خطاب به وزير مغربي عصر خويش نوشته است».

مرحوم علامه شيخ «آقا بزرگ طهراني» سپس ادامه مي دهد: «و آن وزير مغربي، شخصي بنام ابو الحسن علي بن الحسين بن علي بن هارون بن عبدالعزيز أراجني بوده است، چنانکه از کتاب رجال نجاشي در ضمن



[ صفحه 19]



بيان حالات جدّ اعلاي او هارون بن عبدالعزيز استفاده مي شود». [1] از اينکه در اول کتاب و نيز دربخشهاي ديگر آن به کتابهاي «شافي» و «تنزيه الانبياء» ارجاع داده شده مي توان فهميد که کتاب «المقنع» بعد از آن دو کتاب نوشته شده است.

قابل ذکر است که چندين نسخه خطي از اين کتاب در کتابخانه مرکزي دانشگاه تهران و کتابخانه مجلس شوراي اسلامي موجود است و تا به حال، جز در ضمن فصلنامه «تراثنا» شماره 27 که توسط «مؤسسه محترم آل البيت» منتشر مي شود، چاپ نشده است. [2] .

والسّلام

مسجد مقدّس جمکران ـ قم

واحد تحقيقات

شعبان 1417 هجري قمري