[ صفحه 17]



ارزش و اهميت والاي اين کتاب زماني بيشتر فهميده مي شود که بدانيم شيخ طوسي (قدّس سرّه) که خود يکي از نامدارترين و تواناترين علماي شيعي، در مباحث کلامي است، مقاطعي مهم از اين کتاب را گاهي به صورت نقل صريح و گاهي با اندکي تصرّف و اختصار در کتاب «غيبت» و نيز در «فصل في الکلام في الغيبة» آورده، و در جاي جاي اين دو کتاب، مطالب مختلفي از کتاب «مقنع» را با تصريح بنام سيد مرتضي (قدّس سرّه)، مورد استناد قرار داده است.

پس از آن همين نقل ها، مورد نظر علامه مجلسي (رحمة الله عليه) قرار گرفته و آنها را در کتاب نفيس «بحار الانوار» [1] در ضمن ادلّه اي که شيخ طوسي در اثبات غيبت ذکر کرده، نقل نموده است. بنابراين کتاب «المقنع» را مي توان يکي از مصادر با واسطه «بحار الانوار» به شمار آورد.

همينطور مفسّر و دانشمند بزرگ اسلام مرحوم شيخ طبرسي (متوفي به سال 548 هجري قمري) قسمتهايي از همين کتاب را بصورت نقل صريح يا به اختصار در کتاب ارزشمند خود «اعلام الوري باعلام الهدي» طي مسائل اول تا پنجم باب پنجم ذکر نموده است. او اگر چه به نام سيد شريف مرتضي به عنوان مستند اين اقوال تصريح نموده لکن اسم کتاب



[ صفحه 18]



«مقنع» را بعنوان مدرک آنها ذکر نفرموده است.

اهتمام اين بزرگان و اعتباري که براي ذکر مقاطع مهم و قسمتهاي قابل توجّه کتاب «مقنع» در تأليفات خود قائل بوده اند، دلالت روشني بر اذعان و اعتراف آنان به پيشگامي سيد مرتضي در اين راه، و اهميت فرمايشات او در اين مباحث دارد.