[ صفحه 98]



با اينهمه ما ظهور آن بزرگوار (عليه السلام) را براي بعضي از دوستان و اولياي خويش ناممکن نمي دانيم که اين ظهور براي حفظ آنان در راه مستقيم يا ادب نمودن ايشان يا پنددادن يا آگاهي بخشيدن يا آموختن مطلبي، صورت گيرد. مگر اينکه بايد خاطرنشان ساخت که ما آن را ضروري و لازم نمي دانيم به شکلي که اگر چنين ظهور و ديداري صورت نگرفت بدنبال علت هاي آن بگرديم و در پي بدست آوردن اسباب آن خود را به تکلّف اندازيم.

بله فقط در صورتي که ظهور او براي اوليا و دوستانش واجب باشد به گونه اي که اگر چنين ظهوري نباشد بهره اي نمي برند و از نادرستي ها بازداشته نمي شوند، سخن در اين باره دشوار و شبهه آفرين مي شود.

اما اگر امر برخلاف آن باشد ظهور براي وليّ، وجوب و ضرورتي نخواهد داشت بخاطر اينکه بر حسب دليلهاي ذکر شده، بهره بردن و از زشتيها بازداشته شدن، بدون ظهور نيز حاصل است. لذا شبهه اي نمي ماند.