[ صفحه 91]



ما در کتاب مان «شافي» در امامت، و سپس در کتاب مان «مقنع» در غيبت، سبب مخفي بودن امام زمان (عليه السلام) از دشمنان و دوستانش را ذکر کرده ايم [1] و بين دو سبب (سبب غيبت از دشمنان و سبب غيبت از دوستان) فرق گذاشتيم و بيان داشتيم که عدم بهرهوري از آن حضرت ـ براي همگان ـ بخاطر سببي است که مربوط به خود آنان است نه مربوط به او. و در اين باب تمام و کمال مطلب را بحث کرديم و تا دورترين هدفها رسيديم.

سپس در کتاب مقنع روشي جديد پيش گرفتيم که در آن روش کسي بر ما پيشي نگرفته بود و دليل آورديم که بر ما لازم نيست که سبب غيبت آن حضرت را به شکل معين و مشخص بيان کنيم بلکه براي دانستنِ نيکو



[ صفحه 92]



بودن غيبت او، همين مقدار کافي است که بدانيم او معصوم است و کسي است که هيچ کار ناشايسته اي را انجام نمي دهد و هيچ امر واجبي را ترک نمي فرمايد. و در اصول و اساس اين مبحث مثالهايي زديم و گفتيم که مثل چنين قاعده اي در جاهاي مختلف مورد استعمال قرار مي گيرد.

اينک برخي نکات به خاطرمان رسيده که بناچار بايد ذکر شود تا شناخته گردد و اين نکات، مطالبي محکم و صحيح و دور از شبهات و انتقادات است.