تفسير عمده اين جهاني اسلام در ايجاد يک جامعه سياسي ـ مذهبي موسوم به امت اسلام خلاصه مي‌شود. امت اسلامي با عضويت همه کساني که به خدا معتقدند و وحي الهي را از طريق حضرت محمد(ص) مي‌پذيرند، شکل مي‌گيرد. درنتيجه، اعتقاد مسلمانان به رهبر نجات‌بخش و موعود هدايت‌شده الهي (مهدي عج) از اقرار آنان به موقعيت حضرت محمد (ص) و رويکرد او به عنوان پيامبر هدايت‌شده ملهم الهي نشأت مي‌گيرد که سرانجام امت ايده‌آل را به وجود مي‌آورد. وحي اسلامي در ارزشيابي شرايط انساني که مانع اجراي هدف غايي الهي براي انسانيت مي‌شود خود را فعال مي‌نگرد. تمدن انساني، بنا به باورهاي قرآني، جهاد مستمر انسان عليه خودمحوري و خودخواهي‌هاي جزئي اوست که دو منبع عمده تعارض و نابودي انسان به شمار مي‌آيند. اين همان دشمني است که از طريق «جهاد اکبر» بايد بر آن چيره شد، پيش از آن‌که از طريق جهاد اصغر بتوان از عهده دشمنان خارجي سربلند بيرون آمد. دشمن داخلي نفس سرکش از ايجاد جامعه انساني عادلانه و صلح‌جو جلوگيري مي‌کند و مانع اصلي استقرار آن به شمار مي‌آيد، چنان‌که تجربه تاريخي هم به کرات آن را نشان داده است. رستگاري‌شناسي بيان اوضاع انسان بيچاره نااميد است که نياز به حس نقادي به سرنوشت مشترک انساني دارد تا حماسه انساني جست و جوي عدالت و صلح را فراهم آورد. اين بيان جوهره اصلي پديده منجي‌گرايي انتهاي تاريخ را در اسلام تشکيل مي‌دهد.

در زمان‌هاي گوناگون در تاريخ، خداوند بزرگ مداخله مي‌کند و نمونه‌هاي زنده‌اي را فراهم مي‌آورد. پيامبران طبيعت حقيقي و کمال را از مجراي ايمان به خدا، به انسان يادآوري ميکنند. در آخر الزمان، پس از آن‌که همه تلاش‌هاي انساني به ناکامي گراييد و انسانيت خود را نيازمند احياي اخلاقي ـ روحاني ديد و مسئوليت تاريخي خود را در ايجاد نظم الهي در زمين درک کرد، خداي بزرگ، عيسي (ع) را در معيت حضرت مهدي (عج) خواهد فرستاد. حضرت مهدي (عج) دين خالص را احيا خواهد کرد و باطل را خواهد زدود و از بندگان صالح خدا فريادرسي خواهد نمود. در اين ميان، انسان‌ها وظيفه دارند تا ماهيت اساسي و اصالت خويش را از مجراي تسليم به خدا (اسلام) بازشناسند و به فرمان امام منصور (مهدي عج) گردن نهند. اين نگاه تفسير اخلاقي ـ معنوي منجي‌گرايي در اسلام را بيان مي‌دارد.