بسم الله الرحمن الرحيم - ترجمه. بنام خداي بخشنده و رحم کننده در دنيا و بخشنده و رحم کننده در آخرت.

شرح بسمله جزء دعا نيست ولي در ابتداي هر امري مستحب مؤکد است که بسم الله بگويند که در خبر است، کل مر ذي بال لم يبدء فيه ببسم الله الرحمن الرحيم فهو ابتر، يعني هر کار مهمي که ابتدا به کلمه بسم الله نشود آنکار ناتمام مانده و سر اين مطلب آن است که چون اين کلمه مبارکه را در ابتداء کاري بخوانيم از خدا استعانت خواسته ايم، پس به ياري خدا آن کار به انجام رسد، و اگر ابتدا به اين کلمه نکنيم، چون به قدرت خود مغرور شده ايم، اراده ي خدائي به تمامي همراه نباشدو آن کار ناقص ماند

و اين ذکر شريف مشتمل است بر سه نام از اسماء خدا، اول الله که اسم ذات، و در معني جامع جميع صفات جمال و جلال مي باشد، دوم رحمن که اين نام خاص خدا و از متعلق عام است، که تمام نعمتهاي دنيوي از حسي و معنوي به برکت اين نام شريف به مؤمن و کافر و مخلوقات ديگر مي رسد، سوم رحيم که در معني عام است که بر غير خدا هم اطلاق مي شود، و از متعلق خاص است که در آخرت به برکت آن بخشايش و نعمتهاي خدائي فقط به مؤمنين نائل مي شود.

در مجمع البيان از حضرت رضا عليه السلام روايت مي کند، که فرمود آن بسم الله الرحمن الرحيم اقرب الي اسم الله الاعظم من سواد العين



[ صفحه 8]



الي بياضها، يعني بسم الله نسبت به اسم اعظم خدا نزديکتر است از سياهي چشم به سفيدي آن، و ابن عباس از پيغمبر صلي الله عليه و اله و سلم روايت مي کند که چون معلم اين کلمه شريفه را به طفل ياد دهد و آن طفل آن را بر زبان جاري کند خدا آن قرائت را براي آن طفل مي نويسد و گناهان پدر و مادر و معلم او را مي آمرزد، و از ابن مسعود رسيده که هر که بخواهد از زبانيه هاي نوزده گانه جهنم نجات يابد، بسم الله را بخواند که نوزده حرف است - تا هر حرفي از آن براي او سپري از زبانيه جهنم باشد، و نيز موکلين جهنم نوزده فرشته اند که در آيه 30 و سوره ي 74 مدثر فرمايد عليها تسعة عشر

اصل - ألحمدلله رب العالمين - و صلي الله علي سيدنا محمد نبيه و آله و سلم تسليما - اعراب - الحمدلله. مبتدا و خبر. واللام للاختصاص و متعلق بالفعل او اسم الفاعل المقدر من افعال العموم - فالظرف مستقر، و قوله - رب العالمين، صفه للتوضيح و المدح. لان اسم الله علم للذات المستور من القلوب و الابصار. و لم يکن سبيل الي معرفة کنه ذاته فيوصف برب العالمين الذي يمکن معرفته بهذه الصفة في الجمله. فان جميع العوالم و اهلها مربوبة تحت ربوبيته. و قد يقال ان الرب و البر الذين هما اسمان لله. و سبيلان الي معرفته. مأتان و اثنان بحساب الابجد. و مظهر هما اعني محمدا و عليا ايضا مأتان و اثنان. و هما مربيان کاملان في الممکنات

و قوله و صلي الله الح جملة - فعلية بمعني الدعاء و قوله



[ صفحه 9]



و سلم ايضا جملة فعلية معطوفة علي الفعلية قبلها، ترجمه - حمد و ستايش خداوندي را سزاست که پروردگار و مربي جهانيان است، و از خداوند درود بر پيغمبر و مهتر دين ما: محمد بن عبدالله صلي الله عليه و آله و سلم و بر خانواده او، و سلام خدا نيز بر ايشان باد.