چنين بايد گفت که روزگار غيبت ، دوران ظلمت ومحروميت است ، بر تمام آنهائي که امام (ع) از آنان غائب است و يا آنکه بهتر بگوئيم اينان از او مهجورند.

اگر نيکو بنگريم و تا حدي بينديشيم و عظمت نعمت حضورامام (ع) را تا حدي بيابيم ، خواهيم فهميد که دوران غيبت چه دوران رنجبار و طاقت فرسائيست و حضرت امام رضا(ع)از آن دوران و مؤمنان در آن زمان چنين ياد مي فرمايند: وکم من مؤمن متاسف حيران حزين عند فقد الماءالمعين.

[1] چه بسيار مؤمن دل سوخته اي که در فقدان آب گوارا در حيرت و حزن به سر مي برد.

آن حضرت چه زيبا محروميت زمان مستوري را به تصويرمي کشد که مؤمنان چون تشنگاني که از جرعه اي آب گوارا منع مي شوند در پنجه حرمان بسر خواهند برد، آن آبي که براي همگان است و ضروريترين ماده حيات ، و به راستي امام زمان ارواحنا فداه چنين است و دوران غيبت نيز چنان.

پس چه خواهد کرد پروانه در غيبت شمع و چه سازد آن پرسوخته در فراق شعله عشق ، و چگونه صحبت گل را به فراموشي سپارد و بلبل چگونه شور سر دهد و آن گمشده تاريک سراي غيبت ، راه از که جويد و در کدامين منزل آرام گيرد.

آنانکه در محضر نور نشسته اند حال و هواي تاريکي را مي دانندو آنها که لذت حضور را چشيده اند طعم تلخ هجران را درک مي کنند.

کوتاه سخن غيبت امام زمان (ع) دوري از تمام خوبيهاست ، و در پرده بودن تمام روشنائيهاست ، آري ، شب سرد غيبت هنگامه به چاه افتادنهاست ، شب سرد غيبت گاه لرزيدنها و ترسيدنهاست ، شب سرد غيبت بحبوحه گريستنها وناليدنهاست ، و شب سرد غيبت وقت بي خوابي و بي آسايشي است ، شب سرد غيبت زمان رنجوري پروانه هاست ،پروانه گاني که در جستجوي نورند نه چون خفاشان کور...

شب سرد غيبت را نمي توان معني کرد مگر در پگاه ظهور،آنگاه که به تماشاي سپيده دم مي نشينيم ، خواهيم گفت که ديشب چه بود و چگونه گذشت.

عصر غيبت عصر محروميت از چشمه گواراي ولايت است وروزگار غيبت دوران پرده نشيني يار و محجوبي جمال و کمال اوست ، و بايد گفت که روزگار غيبت امام عصر(ع)هنگامه دوري از چشمه سار معرفتش و زلال هدايتش ، دوران مستوري او با تمام صفات زيبايش ، همان گونه که خود در پرده غيبت نشسته است و مردمان محروم از ديدار اويند، صفات حسنايش نيز محجوبند، و هر آنچه از تشعشع خلق و خوي اوديده مي شود از پس ابر سياهي است که بر چهره آفتاب افتاده و تابشي است از ميان روزنه هاي پرده هجران و چه زيباست آن لحظه که اين پرده برافتد و (واشرقت الارض بنور ربها) [2] معني شود.

حال که گفتيم در عصر غيبت همانگونه که صورت زيباي امام (ع) مستور است سيرت والاي او نيز محجوب ، مگرشعاعي از آن مجلاي انوار الهي که از روزنه اي مي تابد، اکنون به تماشاي قطره اي از رافت بيکران امام عصر ارواحنا فداه درعصر غيبت مي نشينيم شايد بتوان تصويري از ظهور مهرش رابر پرده دل کشيد.