فضاي سياسي و اجتماعي زمان سفير دوم
ابو جعفر محمّد بن عثمان پس از درگذشت پدر بزرگوارش «عثمان بن سعيد» به فرمان امام عصر(عج) به مقام والاي نيابت و سفارت آن حضرت رسيدند.
«محمّد بن عثمان» همچون پدر خود با درايت کامل اين مهم را به انجام رساندند. در دوره سفارت او حوادث مختلفي به وقوع پيوست که شايد مهمترين و از دردناکترين آن حوادث، مسأله ظهور مدّعيان دروغين نيابت بود.
عدّه اي به دلايل مختلف از پذيرشِ نيابت و سفارت محمّد بن عثمان سرباز زده و مدّعي شدند که خود نايب امام زمان عليه السلام مي باشند در رابطه با اين موضوع در صفحات آينده مطالبي ارائه خواهد شد. سفير دوّم، در برخورد با عباسيان همان روش سفير او ل را در پيش گرفت يعني با آنها با تقيّه و مخفي کاري برخورد مي کرد و به نمايندگان خويش نيز همين موضوع را يادآور شده بودند، همچنين محمد بن عثمان اين فکر را که امام عسکري(ع) بدون جانشين از دنيا رفته و شيعيان از امام زنده اي دستور نمي گيرند در فکر و ذهن عباسيان مستحکم تر مي کرد.
ضمن اينکه ابو جعفر سازمان وکالت را به خوبي رهبري و قلمرو آن را هم گسترش داده بود وکيلان و نمايندگان او در مناطق مختلف مانند اهواز، خراسان، يمن و... مشغول فعاليت بودند.
از سوي ديگر، در مواجهه با شيعيان، محمد بن عثمان مي کوشيد تا وجود امام غائب (ع) را براي معتمدان اماميه اثبات کند.
و اين عقيده را در آنها بوجود آورد که آن حضرت به مشيت الهي، در غيبت به سر مي برند و روايات امامان پيشين مؤيّد اين مطلب است.