بازگشت

آيه وعد چگونه بر ظهور موعود جهاني دلالت دارد؟


خداوند متعال مي فرمايد: وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَعَمِلُوا الصّالِحاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِي الأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَلَيُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دِينَهُمُ الَّذِي ارْتَضي لَهُمْ وَلَيُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفَهُمْ أَمْناً يَعْبُدُونَنِي لايُشْرِکُونَ بِي شَيْئاً وَمَنْ کَفَرَ بَعْدَ ذلِکَ فَأُولئِکَ هُمُ الفاسِقُونَ؛ [1] «خداوند به کساني از شما که ايمان آورده و کارهاي شايسته انجام داده اند وعده مي دهد که قطعاً آنان را حکمران روي زمين خواهد کرد، همان گونه که به پيشينيان آنها خلافت روي زمين را بخشيد و دين و آييني را که براي آنان پسنديده، پابرجا و ريشه دار خواهد ساخت و ترسشان را به امنيّت و آرامش مبدّل مي کند، آنچنان که تنها مرا مي پرستند و چيزي را شريک من نخواهند ساخت. و کساني که پس از آن کافر شوند، آنها فاسقانند.»

آيه فوق مربوط به زمان ظهور حضرت مهدي عليه السلام و عصر حکومت جهاني توحيدي است. و شواهد و قرائن آن عبارت است از:

1 - با آيات ديگر که ظهور در غلبه دين اسلام در آخرالزمان بر ساير اديان دارد سازگاري و مناسبت دارد.

2 - کلمه «الأرض» که با الف و لام جنس آمده، بدون قرينه اي بر انصراف آن به سرزمين خاص و معين، حمل بر تمام روي زمين مي شود. [2] .

3 - تبديل خوف به امنيّت کامل تاکنون انجام نگرفته است و اين تنها با حکومت گسترده مؤمنين بر روي زمين انجام مي گيرد.

4 - با مراجعه به رواياتي که در ذيل آيه فوق رسيده، اين معنا تأييد مي گردد.

قرطبي در ذيل آيه از رسول خداصلي الله عليه وآله نقل کرده که فرمود: «در آن روز بر روي زمين خانه اي نيست جز آنکه خداوند کلمه اسلام را در آن وارد خواهد ساخت». [3] .

سديّ از ابن عباس نقل کرده که آيه در مورد آل محمّدعليهم السلام نازل شده است. [4] .

از امام سجادعليه السلام نقل شده که فرمود: «آيه، در شأن حضرت قائم عليه السلام است». [5] .

از امام صادق عليه السلام نيز نقل شده که فرمود: «آيه درباره قائم و اصحاب اوست». [6] .

5 - در زمان خلافت خلفاي اربعه نيز امنيت کامل در سرتاسر جهان پديد نيامد، خصوصاً آنکه دو دشمن قدرتمند ايران و روم، اسلام را تهديد مي کردند، و لذا در طول سي سال، جنگ هاي زيادي به وقوع پيوست.

فضل مي گويد: «... به امام صادق عليه السلام عرض کردم: اين نواصب گمان مي کنند که آيه در شأن ابوبکر و عمر و عثمان و علي عليه السلام نازل شده است. حضرت فرمود: خداوند قلوب ناصبه را هدايت نمي کند، چه زماني دين مرضيّ خدا و رسول تثبيت شده است و امر آن انتشار يافته و خوف و شک از قلوب و سينه هاي مردم در عهد يکي از آن سه خليفه و در عهد علي عليه السلام با ارتداد مردم بيرون رفته است. چه فتنه هايي که در ايام آنها برانگيخته شد، و چه جنگ هايي به آنها نسبت داده شده است که بين آنان و کفار واقع شد». [7] .


پاورقي

[1] سوره نور، آيه 55.

[2] تفسير ابن کثير، ج 2، ص 614؛ جامع البيان، ذيل آيه.

[3] تفسير قرطبي، ج 7، ص 429؛ درالمنثور، ذيل آيه.

[4] شواهد التنزيل، ج 1، ص 413.

[5] تفسير صافي، ج 3، ص 444.

[6] الغيبة، نعماني، ص 126.

[7] تفسير کنز الدقائق، ج 9، ص 335.