در مورد اينکه اصلاحات اجتماعي بايد از چه راه انجام پذيرد عقيده واحدي وجود ندارد، بلکه جمعي طرفدار اصلاحات تدريجي هستند که به آنها «رفورميست» مي گويند. و گروهي ديگر «انقلابيون» هستند که هيچ دگرگوني اساسي را در وضع جوامع انساني بدون انقلاب ممکن نمي دانند و برخي ديگر مي گويند: درجه فساد در اجتماعات متفاوت است، آنجا که فساد به صورت همه گير و همه جانبه در نيامده، اصلاحات تدريجي مي تواند اساس برنامه هاي اصلاحي را تشکيل دهد، امّا آنجا که فساد همه جا را فرا گرفت و يا در بيشتر سازمان هاي اجتماعي نفوذ کرد، جز با يک انقلاب بنيادي نمي توان بر نابساماني ها چيره گشت.

شواهد زيادي مؤيّد نظر سوم است:

1 - اصلاحات تدريجي هميشه بر شالوده ها و ضوابط و الگوهاي سالم بنا مي شود و در غير اين صورت بايد به سراغ الگوها و ضوابط جديد رفت و مسائل زيربنايي را در مسير دگرگوني قرار داد.

2 - اصلاحات تدريجي غالباً از طريق مسالمت آميز صورت مي گيرد، و اين در صورتي اثر دارد که آمادگي فکري و زمينه اجتماعي وجود داشته باشد. ولي آنجا که اين زمينه ها وجود ندارد بايد از منطق انقلاب که منطق قدرت است استفاده کرد.

3 - در جامعه اي که فساد به ريشه ها نفوذ کرده، عناصر قدرتمند ضدّ اصلاح، تمام مراکز حسّاس اجتماع را در دست دارند و به آساني مي توانند هر طرح تدريجي را از کار بيندازند، مگر آنکه با يک حمله انقلابي غافلگير شوند.

4 - نيروهاي عظيم اصلاحي و انقلابي را معمولاً نمي توان براي مدّت زيادي پرحرارت و پرجوش نگاه داشت و اگر به موقع از آنها استفاده نشود ممکن است با گذشت زمان کارآيي خود را از دست بدهند.

5 - با مراجعه به تاريخ به دست مي آيد که اجتماعاتي که فساد در آنها بنيادي شده، خردمندان آن جوامع خصوصاً انبيا و اوليا و مردان اصلاح طلب همواره روش انقلابي را در پيش گرفته اند.

در مورد اصلاح وضع عمومي جهان و برچيده شدن نظام کنوني که بر اساس ظلم و تبعيض بنا شده و احتياج به جانشين شدن يک نظام عادلانه است، به طور حتم پديد آمدن يک انقلاب و دگرگوني عظيم را مي طلبد، انقلابي وسيع و در همه زمينه ها.