مقصود از نداي آسماني در علايم ظهور چيست؟
در اين مورد سه دسته روايت وجود دارد:
1 - رواياتي که دلالت بر وجود ندا به صورت اجمال دارد، و اينکه اين ندا از علايم حتمي ظهور حضرت مهدي عليه السلام است. [1] .
2 - دسته دوم رواياتي است که دلالت بر دو گونه ندا دارد: يکي نداي به حقّ که در ابتدا پديد مي آيد، و ديگري نداي به باطل که بعد از آن است. [2] .
3 - در برخي از روايات نيز اشاره شده که ندا به اسم قائم است. [3] .
با نظري به مجموع احاديث «صيحه و فزع و نداي آسماني» پي مي بريم که تمام آنها به يک معناي مشترک اشاره دارند، گر چه با تعبيرهاي مختلف آمده اند و بر اين ادّعا مي توان شواهدي اقامه نمود:
الف. صيحه و ندا هر دو به جبرئيل نسبت داده شده است.
ب. وقت هر دو در يک زمان يعني شب جمعه، بيست و سوم ماه رمضان معين شده است.
ج. آثار اين دو يکسان بيان شده است.
پاورقي
[1] کمال الدين، ص 649.
[2] الغيبة، نعماني، ص 254.
[3] کمال الدين، ص 328، ح 7.