بازگشت

آيا امام مهدي قيام کننده به کتاب جديد است؟


ابوبصير از امام صادق عليه السلام نقل مي کند که فرمود: «... واللَّه لکأنّي أنظر إليه بين الرکن والمقام يبايع الناس علي کتاب جديد...» ؛ [1] «به خدا سوگند! گويا نظر مي کنم به مهدي در بين رکن و مقام که با مردم بر کتاب جديد بيعت مي کند...».

در اين تعبير احتمالاتي وجود دارد:

1 - مقصود، آوردن قرآن جديد باشد، که قطعاً اين احتمال باطل است، زيرا امت اسلامي اتفاق دارند بر اينکه در قرآن نقصان و زيادتي ايجاد نشده و نخواهد شد.

2 - مقصود اين باشد که حضرت عليه السلام قرآن را آن گونه که در عصر رسول خداصلي الله عليه وآله بوده مي آورد. يعني آن را با تقديم و تأخير در آيات مي آورد، اين احتمال با قول به اينکه قرآن به امر رسول خداصلي الله عليه وآله تدوين شده سازگاري ندارد.

3 - ممکن است که مراد همان قرآني باشد که علي بن ابي طالب عليه السلام تدوين کرده است، قرآني که متنش همين قرآن موجود است ولي با بيان شأن نزول، تفسير برخي آيات، ذکر ناسخ و منسوخ، عام و خاص، مطلق و مقيّد و برخي خصوصيات ديگر. اين احتمال به واقع نزديک تر است.

امام باقرعليه السلام فرمود: «إذا قام قآئم آل محمّد ضرب فساطيط ويعلم الناس القرآن علي ما أنزل اللَّه عزّوجلّ فأصعب ما يکون علي من حفظه اليوم، لأنّه يخالف فيه التأليف» ؛ [2] «هنگامي که قائم آل محمّد قيام کند خيمه هايي برپا مي شود و مردم قرآن را آن گونه که خداوند عزّوجلّ نازل کرده فرا مي گيرند، و اين امر براي کساني که قرآن را امروز حفظ کرده اند بسيار دشوار خواهد بود؛ زيرا با آنچه که الفت داشته و از قرآن مأنوس بوده اند مخالفت و مغايرت دارد.»

4 - ممکن است که مقصود از «کتاب جديد» معارف و مفاهيم بلند و والايي است که امام از آيات برداشت کرده و به مردم عرضه مي کند، معاني اي که براي آنان تازگي دارد و گويا کتابي با مفاهيمي جديد آورده است.


پاورقي

[1] بحارالأنوار، ج 52، ص 294، ح 42.

[2] ارشاد مفيد، ص 344.