نقش اصلي دعوت پيامبران در گسترش دانايي و آموزش و تجربه و تعليم است و ايمان از شاخه هاي دانايي و شناخت به شمار مي رود. پيامبران به انسان ها راه و رسم زندگي، هدف و نتيجه آن را مي آموختند.

از سوي ديگر چون هدف از خلقت انسان، رشد و تکامل معرفت و شناخت اوست بايد روزي اين هدف تحقق يابد و روزگار دانش هاي راستين و پيروزي خرد بر مجهولات فرا رسد. از اين رو در دوران ظهور که روزگار تحقق همه آرمان هاي انساني و الهي است، شناخت انسان به تکامل نهايي مي رسد، و در ابعاد گوناگون دانايي، از جهان شناسي، انسان شناسي و خداشناسي، عروج لازم را مي يابد.

در دوران امام زمان عليه السلام، همه مسائل بشري به هدف اصلي و مرز نهايي مي رسد، و بشريّت در تلاش اعصار و قرون خويش به محضر استاد و معلمي راه مي يابد که نکته اي از ديد ژرف نگر و حقيقت بين او پوشيده نيست و هدف او پرده برداري از حقايق و مجهولات است و تا سرحد امکان و توان انسان ها، آنان را به اوج تکامل علمي مي رساند. اين موضوع از مهم ترين برنامه ها و اقدام هاي حضرت مهدي عليه السلام است. و از اين رهگذر دو محور اساسي تحقق مي پذيرد:

1 - با گسترش شناخت و کشف اسرار کائنات، پايه هاي خداشناسي استوار مي گردد.

2 - گسترش شناخت و دانايي، تشکيل جامعه انساني و بسامان و مرفّه را ممکن مي سازد.

پيامبر اکرم صلي الله عليه وآله فرمود: «... تاسعهم قائمهم الذي يملأ اللَّه عزّوجلّ به الأرض نوراً بعد ظلمتها، وعدلاً بعد جورها، وعلماً بعد جهلها...» ؛ [1] «نهمين از آنان قائم است که خداوند به دست او سرزمين تاريک [زندگي] را نوراني و روشن مي کند، و از عدل مي آکند، پس از [دوران ] ظلم، و علم و دانايي را فراگير مي سازد پس از [دوران] جهل و ناداني...».

امام باقرعليه السلام فرمود: «إذا قام قآئمنا وضع يده علي رؤوس العباد فجمع به عقولهم وأکمل به احلامهم» ؛ [2] «قائم ما به هنگام رستاخيز خويش نيروهاي عقلاني توده ها را تمرکز دهد و خردها و دريافت هاي خلق را به کمال رساند.»