از برخي روايات استفاده مي شود که در عصر دولت حضرت مهدي عليه السلام جز مسلمان احدي روي زمين باقي نمي ماند.

ابن بکير مي گويد: از حضرت ابوالحسن عليه السلام تفسير آيه شريفه وَلَهُ أَسْلَمَ مَنْ فِي السَّمواتِ وَالأَرْضِ طَوْعاً وَکَرْهاً وَإِلَيْهِ يُرْجَعُونَ را سؤال کردم، فرمود: «أنزلت في القآئم عليه السلام إذا خرج في اليهود والنصاري والصابئين والزنادقه وأهل الردّة والکفّار في شرق الأرض وغربها، فعرض عليهم الإسلام، فمن أسلم طوعاً أمره بالصلوة والزکوة وما يؤمر به المسلم ويجب للَّه عليه، ومن لم يسلم ضرب عنقه حتّي لا يبقي في المشارق والمغارب أحد إلّا وحّد اللَّه» ؛ [1] «آيه مذکور در شأن قائم نازل شده است، وقتي آن جناب ظاهر شود دين اسلام را بر يهود و نصارا و صابئين و کفار شرق و غرب عرضه مي دارد، پس هر کس با ميل و اختيار اسلام بياورد او را به نماز و زکات و ساير واجبات امر مي کند، و هر کس از قبول اسلام سرباز زند، گردنش را مي زند، تا آنکه در شرق و غرب زمين جز موحد و خداپرست کسي باقي نمي ماند...».

ولي با مراجعه به روايات ديگر پي خواهيم برد که يهود و نصارا تا روز قيامت باقي خواهند ماند:

ابوبصير مي گويد: به امام صادق عليه السلام عرض کردم که صاحب الامر با اهل ذمه، يهود و نصارا چه خواهد کرد؟ فرمود: «... يسالمهم کما سالمهم رسول اللَّه صلي الله عليه وآله، ويؤدّون الجزية عن يد وهم صاغرون...» ؛ [2] «مانند پيامبر اکرم صلي الله عليه وآله با آنان مصالحه مي کند، آنها هم با کمال تواضع و خواري جزيه مي دهند.»

امام باقرعليه السلام فرمود: «صاحب امر، مهدي ناميده شده به جهت آنکه تورات و ساير کتاب هاي آسماني را از غاري که در انطاکيه واقع شده خارج مي کند و بين اهل تورات به تورات و اهل انجيل به انجيل و اهل زبور به زبور و اهل قرآن به قرآن حکم خواهد کرد». [3] .

از آنجا که اين دسته روايات که دلالت بر بقاي يهود و نصارا تا روز قيامت دارد با ظاهر آيات قرآن مطابق است، لذا آن را بر طايفه اول از روايات مقدم مي داريم.

خداوند متعال مي فرمايد: وَمِنَ الَّذِينَ قالُوا إِنّا نَصاري أَخَذْنا مِيثاقَهُمْ فَنَسُوا حَظّاً مِمّا ذُکِّرُوا بِهِ فَأَغْرَيْنا بَيْنَهُمُ العَداوَةَ وَالبَغْضآءَ إِلي يَوْمِ القِيامَةِ؛ [4] «و ما از کساني که ادعاي نصرانيت داشتند پيمان گرفتيم، پس قسمتي از پندهاي ما را فراموش نمودند، ما هم دشمني و کينه را تا قيامت در بينشان انداختيم.»

و نيز مي فرمايد: إِذْ قالَ اللَّهُ يا عِيسي إِنِّي مُتَوَفِّيکَ وَرافِعُکَ إِلَيَّ وَمُطَهِّرُکَ مِنَ الَّذِينَ کَفَرُوا وَجاعِلُ الَّذِينَ اتَّبَعُوکَ فَوْقَ الَّذِينَ کَفَرُوا إِلي يَوْمِ القِيامَةِ؛ [5] «يادآور زماني را که خداوند فرمود: اي عيسي! همانا من تو را گرفته و به سوي خويش برآرم و از کفّار دورت نمايم و پيروانت را تا قيامت بالادست و مسلط بر کفار گردانم.»

از اين آيات و آيات ديگر استفاده مي شود که يهود و نصارا تا روز قيامت باقي خواهند ماند، هر چند ممکن است در اقليت باشند و بدون آنکه صاحب اختيار و اقتدار گردند، در پناه دولت اسلامي جان و مال و آبرو و ناموس آنها محفوظ باشد.

در آيه اخير دو نکته قابل توجه است:

1- اينکه مقصود به «توفّي در آيه اخذ به قوت و تمام است نه مرگ آن گونه که علامه طباطبايي رضي الله عنه از اهل لغت نقل کرده است.

2- مقصود از متابعين حضرت عيسي عليه السلام که بر کفار تفوق داده شده اند کساني هستند که در زمان آن حضرت و بعد از ايشان در خط توحيد بوده و بعد از ظهور اسلام از پيامبر آن يعني حضرت محمدصلي الله عليه وآله پيروي کرده اند. 478

در عصر ظهور کدامين مذهب حاکم است؟

شکي نيست که اسلام آخرين دين بشر از جانب خداوند متعال است. لذا خداوند متعال پيامبر اکرم صلي الله عليه وآله را به عنوان «خاتم النبيين» توصيف کرده، آن حضرت نيز تصريح به اين نموده که بعد از خود پيامبري ديگر نخواهد بود. لکن سؤال اين است که از بين مذاهب موجود کدامين مذهب از مذاهب اسلامي به اجرا در خواهد آمد؟

پاسخ: مطابق آيات و روايات فراوان دين حاکم در عصر ظهور دين اسلام است، [6] ولي با ضميمه کردن اين آيات به آيه اکمال پي مي بريم که مذهب رايج در عصر ظهور همان مذهب تشيع است.

خداوند متعال مي فرمايد: اَليَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِينَکُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْکُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَکُمُ الإِسْلامَ دِيناً؛ [7] «امروز دين شما را کامل کردم و نعمت خود را بر شما تمام نمودم و اسلام را به عنوان آيين [جاودان] شما پذيرفتم.»

در آن روز چه اتفاق افتاده است که خداوند به سبب آن دين خود را بر مردم کامل کرده و نعمت را بر آنان تمام نموده است، و اسلام را همراه با آن پذيرفته است؟ کليد فهم اين سؤال ها بررسي شأن نزول آيه و روشن شدن مصداق کلمه «اليوم» در آيه شريفه است.

با مراجعه به روايات و بيان مفسّرين در ذيل آيه فوق پي مي بريم که شأن نزول آيه قضيه اي است که در غدير خم، روز هيجدهم ذي حجه اتفاق افتاده است. در آن روز پيامبر اکرم صلي الله عليه وآله دست حضرت علي عليه السلام را بلند کرده و او را به عنوان امام و خليفه و جانشين بعد از خود معرّفي کرده است. پس دين مرضي خداوند در عصر ظهور که بر همه اديان غالب خواهد شد، همان ديني است که در مذهب تشيع يعني پيروي از امام علي عليه السلام و يازده امام معصوم از فرزندان او متبلور شده است.

لذا خداوند متعال در سوره نور مي فرمايد:... وَلَيُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دِينَهُمُ الَّذِي ارْتَضي لَهُمْ...؛ [8] «و ديني را که براي آنها پسنديده است پياده خواهد نمود.»

اين دين پسنديده همان ديني است که در روز غدير خم با خطّ ولايت مستدام است.