نظر فوکوياما، نويسنده معاصر ژاپني الاصل آمريکايي درباره پايان تاريخ، برگرفته از نظريه جريان حقيقي تاريخ هگل است. او مي گويد:

الف. تاريخ داراي تکامل است.

ب. اين تکامل هم معنوي و هم مادي است.

ج. با طيّ هر دو کمال، تاريخ به پايان مي رسد.

د. کمال معنوي در سال 1806 در زمان شکست ناپلئون اتفاق افتاد.

ه. کمال مادي تاريخ به تأخير افتاده و دوره کنوني که دوره ليبراليسم است همان دوره پايان تاريخ هگل است که مايه سعادت بشر مي باشد. [1] .

پاسخ:

1 - اين نظريه، بنيادگرايي حرکت هاي اسلامي را ناديده گرفته، که در اين برهه از زمان ظهور کرده است.

2 - اين فکر نژادپرستي بر اساس اين باور است که آمريکا در سياست خارجي و داخلي رمز و راز خوشبختي را کسب کرده است و مي خواهد آن را به سراسر جهان تعميم دهد که اين خيالي بيش نيست.

3 - اين استدلال بر اساس اين است که بهترين ها کساني اند که غالبند و اين حرفي باطل است؛ زيرا چه بسا در تاريخ ظالميني که غالب شدند.