توسل، وسيله و واسطه قرار دادن چيزي بين خود و مطلوب است. وسيله بر دو نوع است: گاهي از امور مادي است، مثل آب و غذا که وسيله رفع تشنگي و گرسنگي است. و زماني نيز از امور معنوي است، مثل گناه کاري که خدا را به مقام و جاه يا حقيقت پيامبرصلي الله عليه وآله قسم مي دهد تا از گناهش بگذرد. در هر دو صورت وسيله لازم است؛ زيرا خداوند متعال جهان آفرينش را به بهترين صورت آفريده است، آنجا که مي فرمايد: اَلَّذِي أَحْسَنَ کُلَّ شَيْ ءٍ خَلْقَهُ؛ [1] «آن خدايي که همه چيز را به بهترين صورت آفريد.»

جهان بر اساس نظم علت و معلول و اسباب و مسببات، براي هدايت و رشد و تکامل انسان ها آفريده شده است و نيازمندي هاي طبيعي بشر با عوامل و اسباب عادي برآورده مي گردد. فيوضات معنوي خداوند همچون هدايت، مغفرت و آمرزش نيز بر اساس نظامي خاص بر انسان ها نازل مي شود و اراده حکيمانه خداوند بر اين تعلّق گرفته که امور از طريق اسباب خاص و علل معين به انسان ها برسد.

بنابراين، همان گونه که در عالم ماده نمي توان پرسيد: چرا خداوند متعال زمين را با خورشيد نوراني کرده و خود بي واسطه به چنين کاري دست نزده است؟ در عالم معنا نيز نمي توان گفت: چرا خداوند مغفرت خويش را به واسطه اولياي الهي شامل حال بندگان مي کند.

شهيد مطهري رحمه الله مي فرمايد: «فعل خداوند داراي نظام است. اگر کسي بخواهد به نظام آفرينش اعتنا نداشته باشد گمراه است. به همين جهت است که خداي متعال گناه کاران را ارشاد فرموده است که درِ خانه رسول اکرم صلي الله عليه وآله بروند و علاوه بر اينکه خود طلب مغفرت کنند، از آن بزرگوار بخواهند که براي ايشان طلب مغفرت کند. قرآن کريم مي فرمايد: وَلَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جآؤُوکَ فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّاباً رَحِيماً؛ [2] «اگر ايشان هنگامي که [با ارتکاب گناه] به خود ستم کردند، نزد تو مي آمدند و از خدا آمرزش مي خواستند و پيامبر هم براي ايشان طلب مغفرت مي کرد، خدا را توبه پذير مهربان مي يافتند.» [3] .

از همين رو مي بينيم که در قرآن و سنت تأکيد فراواني بر وسيله و توسل شده است. خداوند متعال مي فرمايد: يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَابْتَغُوا إِلَيْهِ الوَسِيلَةَ؛ [4] «اي مؤمنين! تقوا پيشه کنيد و براي رسيدن به او وسيله طلب نماييد.»

اثر و فايده ديگري که در توسل به اولياي الهي خصوصاً ذوات مقدسه اهل بيت عليهم السلام است اينکه مردم به جهت دريافت فيوضات الهي به واسطه آنان، نه تنها به مقام شامخ آنها از نبوت يا امامت يقين حاصل مي کنند، بلکه از باب اينکه «الانسان عبيد الاحسان» فرمان بردار دستورات آنها که همان دستورات خداوند است مي شوند.