بازگشت

آيا دعاي ندبه انشاي برخي از علماي شيعه است؟


ممکن است برخي اشکال کنند که اين دعا انشاي برخي از علماي شيعه بوده است. ولي اين احتمال از جهاتي باطل است:

1 - بزوفري در ادامه روايت اين چنين آورده است: «ويستحبّ أن يدعي به في الأعياد الأربعة». ظاهر اين کلمه مي رساند که اين دعا از جانب معصوم صادر شده است، زيرا محکوم کردن هريک از افعال و اذکار به هريک از احکام خمسه (وجوب، حرمت، استحباب، کراهت و اباحه) از امور توقيفي است که فقط بايد از جانب اولياي معصوم خداوند صورت پذيرد.

2 - اينکه براي قرائت اين دعا زمان خاص (اعياد اربعه) ذکر شده خود دليل بر آن است که از جانب معصوم صادر شده است؛ زيرا در غير اين صورت نمي تواند از چنين ويژگي خاصي برخوردار باشد.

3 - رسم علما چنين بوده که هر گاه دعا يا زيارتي را خود انشا مي کردند متذکر مي شدند تا بر مردم مشتبه نگردد، از باب نمونه:

الف. شيخ صدوق در «من لايحضره الفقيه» زيارتي را براي فاطمه زهراعليها السلام که از انشاهاي خود اوست نقل کرده و مي گويد: من آن را در سفر حج در مدينه در کنار قبر فاطمه زهراعليها السلام قرائت کردم. ولي آن را به اين صورت در اخبار نيافتم...». [1] .

ب. سيد بن طاووس در «الاقبال» مي گويد: «فصلي است درباره آنچه آن را ذکر مي کنيم از دعايي که آن را انشا کرديم، آن را هنگام تناول طعام ذکر مي کنيم». [2] .

ج. و نيز مي فرمايد: «و امّا آنچه هنگام رؤيت هلال شوّال گفته مي شود ما آن را در کتاب «عمل الشعر» در ضمن دعايي که انشا کرديم آورديم، و اين دعا صلاحيت براي تمام ماه ها را دارد...». [3] .

و در موارد ديگر نيز در مورد ادعيه اي که خود انشا کرده چنين تعبيراتي آورده است. [4] .

4 - ابن مشهدي در «المزار» مي گويد: «من در اين کتاب خود از فنون زيارات، اخباري را جمع کردم که به واسطه راويان ثقه و مورد اعتماد به سادات متصل شده اند». [5] .

5 - در صورتي که جمله «انّه الدعاء لصاحب الامر» را به معناي انشا از امام زمان عليه السلام بدانيم مي توانيم آن را از توقيعات حضرت به بزوفري بدانيم.


پاورقي

[1] من لا يحضره الفقيه، ج 2، ص 574-572؛ بحارالأنوار، ج 97، ص 196، ح 13.

[2] اقبال الاعمال، ص 115.

[3] همان، ص 305.

[4] مهج الدعوات، ص 302و336و348؛ امان الأخطار، ص 17.

[5] المزار، ص 16.