از آنجا که برخي از کذّابين از زمان پيامبر اکرم صلي الله عليه وآله درصدد جعل و وضع حديث و نسبت آن به پيامبر و اهل بيت عليهم السلام بوده اند، لذا جا دارد که ميزاني را براي تمييز بين حديث صحيح از غيرصحيح به دست دهيم. در اين باره به چند ميزان مي توان اشاره نمود:

1 - موافقت با قرآن

امام صادق عليه السلام از رسول خداصلي الله عليه وآله نقل کرده که فرمود: «إنّ علي کلّ حقّ حقيقة وعلي کلّ صواب نوراً، فما وافق کتاب اللَّه فخذوه وما خالف کتاب اللَّه فدعوه» ؛ [1] «همانا بر هر حقّي حقيقتي و بر هر صوابي نوري است، پس آنچه موافق کتاب خداست اخذ کرده و آنچه مخالف کتاب خداست رها کنيد.»

2 - موافقت با ساير کلمات معصومين عليهم السلام

حسن بن جهم مي گويد: به امام رضاعليه السلام عرض کردم: از جانب شما احاديث مختلف به ما مي رسد؟ حضرت فرمود: «ما جآءک عنّا فقِس علي کتاب اللَّه عزّوجلّ وأحاديثنا، فإن کان يشبههما فهو منّا، وإن لم يکن يشبههما فليس منّا» ؛ [2] «آنچه از جانب ما به شما رسيد بر کتاب خداوند عزّوجلّ و احاديث ما مقايسه کنيد، اگر شبيه آن دو است از ما مي باشد، وگرنه از ما نيست.»

3 - موافقت با عقل و عدم مخالفت با حکم آن

در حديثي از رسول خداصلي الله عليه وآله نقل است که فرمود: «هر گاه از من حديثي به شما رسيد آن را بر کتاب خدا و حجت عقولتان عرضه بداريد، اگر موافق اين دو بود قبول کرده وگرنه آن را بر ديوار زنيد». [3] .