بازگشت

آيا توقيعات به خط خود حضرت مهدي بوده است؟


از مجموعه روايات استفاده مي شود که برخي توقيعات به خطّ خود حضرت بوده، و برخي نيز به خطّ سفرا با دستور امام عليه السلام بوده است.

اسحاق بن يعقوب مي گويد: «توسط محمّد بن عثمان عَمْري مسائل مشکلي را به ناحيه مقدسه فرستادم و جوابش را به دست خطّ مبارک امام زمان عليه السلام دريافت داشتم». [1] .

محمّد بن عثمان عَمْري مي گويد: «از ناحيه مقدسه توقيعي صادر شد که خطّش را خوب مي شناختم». [2] .

شيخ صدوق رحمه الله مي فرمايد: «توقيعي که به خطّ امام زمان عليه السلام براي پدرم صادر شد اکنون نزد من موجود است». [3] .

شيخ ابوعمرو عامري مي گويد: «ابن ابي غانم قزويني با جماعتي از شيعيان در موضوعي اختلاف و مشاجره نمودند و براي رفع نزاع، نامه اي به ناحيه مقدسه نوشته و جريان را به عرض رساندند. پس جواب نامه آنان به خطّ مبارک امام عليه السلام صادر شد». [4] .

از اين روايات معلوم مي شود که توقيعات، قرائن و شواهد صدق به همراه داشته و يا اصحاب حضرت، دست خط او را مي شناختند، و لذا مورد قبول آنان قرار مي گرفته است. ليکن در مقابل، رواياتي وجود دارد که برخي توقيعات به خطّ حضرت نبوده بلکه به خطّ سفيران و به امر حضرت نوشته شده است.

ابو نصر هبة اللَّه مي گويد: توقيعات صاحب الامرعليه السلام به همان خطّي که در زمان امام حسن عسکري عليه السلام صادر مي شد به وسيله عثمان بن سعيد و محمّد بن عثمان براي شيعيان صادر مي گشت. [5] .


پاورقي

[1] بحارالأنوار، ج 51، ص 349.

[2] همان، ص 33.

[3] انوار النعمانيه، ج 3، ص 24.

[4] بحارالأنوار، ج 53، ص 178.

[5] بحارالأنوار، ج 51، ص 346.