وظايف و محور کلّي فعاليت هاي نواب اربعه بدين قرار است:

1 - زدودن شک و حيرت مردم درباره وجود امام مهدي عليه السلام

مهم ترين وظيفه اي که نواب اربعه به ويژه سفير اول يعني عثمان بن سعيد عَمْري بر عهده داشت اين بود که براي شيعيان ثابت کند، امام عسکري عليه السلام فرزندي دارد که اکنون امام است و او نايب خاص آن حضرت مي باشد.

2 - حفظ امام مهدي عليه السلام از راه پنهان داشتن نام و مکان آن حضرت

امام مهدي عليه السلام در توقيعي به محمّد بن عثمان بن سعيد عَمْري بيان داشت که از ذکر نام و نشان آن حضرت خودداري کند و در جهت پنهان داشتن نام و مکان آن حضرت بکوشد. [1] .

ابوسهل نوبختي در جواب اين سؤال که چرا تو سفير ناحيه مقدسه نشدي؟ فرمود: «من نمي توانم مانند حسين بن روح سرّ نگهدار باشم». [2] .

3 - سازماندهي و سرپرستي سازمان وکالت

از طريق اين سازمان، شيعيان پرسش ها و شبهات ديني خود را با وکلا در ميان مي گذاشتند و آنان به واسطه سفير از ناحيه مقدسه پاسخ را به شيعيان مي رساندند، و نيز وجوه شرعي خود را به وکلا مي دادند و وکلا آن را به مسئول سازمان تحويل مي دادند.

4 - پاسخ گويي به پرسش هاي فقهي و مشکلات عقيدتي

آنان گاهي پرسش هاي فقهي و مسائل مستحدثه شيعيان را به عرض امام مهدي عليه السلام مي رساندند و پاسخ آن را دريافت و به شيعيان ابلاغ مي کردند. [3] .

5 - اخذ و توزيع اموال متعلق به امام مهدي عليه السلام

امام مهدي عليه السلام در روز بعد از رحلت امام حسن عسکري عليه السلام و يا در همان روز، بعد از مراسم خاک سپاري امام عسکري عليه السلام به هيئت قمي ها دستور داد که از اين به بعد، اموال متعلق به آن حضرت را به وکيلش در بغداد (ابوعمرو، عثمان بن سعيد عَمْري) تحويل دهند. [4] .

6 - مبارزه با غلات و مدعيان دروغين نيابت و بابيّت

در راستاي همين وظيفه، در اين دوره هفتاد ساله هر کسي که به دروغ ادعاي بابيّت و وکالت نمود، مثل حلاج، شلمغاني و ديگران، با آنان به مبارزه برخاستند و از ناحيه مقدسه توقيعاتي به واسطه آنان صادر شد، و با روشن شدن ماهيّت آنان، شيعيان اماميه از اين نوع انحرافات مصون ماندند و به سفارت نواب اربعه و وکالت بيشتر اعتماد نمودند.

7 - مبارزه با وکلاي خائن

گاهي برخي از وکلا منحرف مي شدند و از وظايف اصلي خود عدول مي کردند. در اين صورت مشکلاتي را براي سازمان مخفي وکالت به وجود مي آوردند، و گاهي وجوه شرعي را نزد خود نگه مي داشتند، در اين صورت نواب اربعه هر کدام به نوبه خود مسئوليت داشتند تا با آن وکيل خائن مبارزه کنند.

8 - آماده سازي مردم براي پذيرش غيبت کبرا

اين وظيفه بيش از همه بر دوش ابوالحسن علي بن محمّد سَمَري آخرين سفير امام مهدي عليه السلام سنگيني داشت. از اين رو امام مهدي عليه السلام از راه اعجاز به او کمک کرد و شش روز قبل از مرگش توقيعي صادر نمود و زمان دقيق وفات وي را بيان داشت تا اينکه حجت بر همگان تمام شود و اذهان، آماده پذيرش دوره ديگري از غيبت آن حضرت باشد.