وظيفه ما در برابر شبهات چيست؟
برخي معتقدند انسان در هر سنّ و معلوماتي که باشد بي هيچ قيد و شرطي مي تواند به هر سخني گوش فرا دهد. اينان به آيه شريفه: فَبَشِّرْ عِبادِ - الَّذِينَ يَسْتَمِعُونَ القَوْلَ فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ؛ [1] تمسک مي کنند. در صورتي که آيه شريفه در مورد انديشمندان و صاحب نظراني است که قدرت و توان تشخيص «قول احسن» را دارند نه هر کسي، در هر سن و سال و سطحي از معلومات مي تواند اين چنين باشد. چنان که در ادامه آيه شريفه مي فرمايد: أُولئِکَ الَّذِينَ هَداهُمُ اللَّهُ وَأوُلئِکَ هُمْ أُولُوا الأَلْبابِ؛ [2] «آنان کساني اند که خدا هدايتشان کرده و آنان خردمندان و صاحبان مغز و عقل اند.»
بنابراين تا وقتي که انسان اعتقادهايش را از منابع موثّق و معتبر محکم نکرده و قدرت پاسخگويي به شبهات را ندارد، نبايد در اين وادي قدم بگذارد. انسان بايد زمان شناس باشد، براي حال و آينده اش برنامه ريزي کند؛ نه اينکه بنشيند و هنگامي که با شبهات بنيان کن و تبليغات مسموم روبه رو شد به فکر چاره اي بيفتد، بلکه مانند واکسني که براي پيشگيري امراض به کودکان تزريق مي کنند ما نيز با طرح شبهات و جواب آنها به طور فشرده اطلاعي از آنها داشته باشيم تا هنگام مواجهه با مخالفان خود را نباخته و توان جواب گويي را داشته باشيم.
امام صادق عليه السلام فرمود: «العالم بزمانه لا تهجم عليه اللوابس» ؛ [3] «کسي که زمان شناس است شبهات بر او هجوم نخواهد آورد.»
امام علي عليه السلام فرمود: «من عرف الأيّام لم يغفل عن الاستعداد» ؛ [4] «هر کسي که روزگار خود را شناخته و زمان شناس باشد از آمادگي غافل نخواهد شد.»
پاورقي
[1] سوره زمر، آيه 17و18.
[2] سوره زمر، آيه 18.
[3] کافي، ج 1، ص 27، ح 29؛ تحف العقول، ص 356؛ بحار، ج 75، ص 269، ح 109.
[4] کافي ج 8، ص 23، ح 4؛ أمالي، شيخ صدوق، ص 400، ح 9؛ توحيد، ص 74، ح 27؛ تحف العقول، ص 98؛ بحار، ج 74، ص 287، ح 1.