در آيات بسياري اشاره شده که خداوند در ميان هر امّتي کسي را به عنوان «شاهد» قرار داده تا در روز قيامت بر آنها احتجاج کند. اينک به برخي از آنها اشاره مي کنيم:

الف) فَکَيْفَ إِذا جِئْنا مِنْ کُلِّ أُمَّةٍ بِشَهِيدٍ وَجِئْنا بِکَ عَلي هؤُلآءِ شَهِيداً؛ [1] «چگونه است حال «در روز محشر» آن گاه که از هر طايفه اي گواهي آوريم و تو را «اي پيامبر» بر آنان گواه خواهيم.»

ب) وَيَوْمَ نَبْعَثُ مِنْ کُلِّ أُمَّةٍ شَهِيداً ثُمَّ لايُؤْذَنُ لِلَّذِينَ کَفَرُوا وَلا هُمْ يُسْتَعْتَبُونَ؛ [2] «و آن روز را که ما از هر امّتي شاهدي برانگيزيم، آن گاه به کافران اجازه سخن داده نشود و توبه آنان نيز پذيرفته نگردد.»

ج) وَيَوْمَ نَبْعَثُ فِي کُلِّ أُمَّةٍ شَهِيداً عَلَيْهِمْ مِنْ أَنْفُسِهِمْ وَجِئْنا بِکَ شَهِيداً عَلي هؤُلآءِ؛ [3] «روزي که ما در هر امّتي از ميان خودشان گواهي بر آنان برانگيزيم و تو را «اي محمّد» بر اين امت گواه آوريم.»

از اين آيات به خوبي استفاده مي شود که در هر زمان و براي هر امّتي خداوند افرادي معصوم از خطا و اشتباه قرار داده است تا در روز قيامت به اعمال آنان گواهي دهند. کسي که قرار است شاهد بر اعمال امّت باشد نبايد در شهادتش اشتباه کند، و نيز بايد احاطه علمي بر همه اعمال امت داشته باشد. اينان کساني اند که در امر هدايت بشر حجت خدا در روي زمينند.

فخر رازي در ذيل آيه وَنَزَعْنا مِنْ کُلِّ أُمَّةٍ شَهِيداً؛ [4] «و [در آن روز] از هر امتي گواهي برمي گزينيم.» مي گويد: «آنان شاهداني هستند که در هر زمان بر مردم شهادت مي دهند که از جمله آنها انبيا هستند». [5] .

و نيز در ذيل آيه يَوْمَ نَبْعَثُ فِي کُلِّ أُمَّةٍ شَهِيداً؛ [6] «روزي را که از هر امّتي گواهي بر آنان برمي انگيزيم.» مي گويد: «هر جمعي که در دنيا به وجود مي آيد لازم است که کسي به عنوان شاهد در ميان آنها وجود داشته باشد». شاهد در زمان رسول خداصلي الله عليه وآله خود حضرت بود به دليل آيه: وَکَذلِکَ جَعَلْناکُمْ أُمَّةً وَسَطاً لِتَکُونُوا شُهَدآءَ عَلَي النّاسِ وَيَکُونَ الرَّسُولُ عَلَيْکُمْ شَهِيداً، [7] و نيز لازم است که در هر زمان بعد از رسول، شاهدي در ميان امت باشد.

از اينجا به خوبي روشن مي شود که هر عصري خالي از شاهد بر امت نيست، و آن شهيد بايد از خطا مصون باشد، وگرنه احتياج به شاهد ديگري است و در نتيجه به بي نهايت منتهي خواهد شد که اين باطل است». [8] .