آيا امام مي تواند ولايت تکويني داشته باشد؟
ولايت تکويني امام معصوم همچون امام زمان عليه السلام را با چند مقدمه مي توان به اثبات رساند:
الف. قرآن درباره آصف بن برخيا مي گويد: قالَ الَّذِي عِنْدَهُ عِلْمٌ مِنَ الکِتابِ أَنَا آتِيکَ بِهِ قَبْلَ أَنْ يَرْتَدَّ إِلَيْکَ طَرْفُک فَلَمّا رَءآهُ مُسْتَقِرّاً عِنْدَهُ قالَ هذا مِنْ فَضْلِ رَبِّي...؛ [1] «کسي که دانشي از کتاب [آسماني] داشت گفت: پيش از آنکه چشم بر هم زني، آن را نزد تو خواهم آورد. و هنگامي که [سليمان] آن [تخت] را نزد خود ثابت و پابرجا ديد گفت: اين از فضل پروردگار من است.»
ب. از برخي آيات ديگر استفاده مي شود که خداوند و گروهي ديگر که عالم به کلّ کتابند بين پيامبر و مردم گواه مي باشند.
خداوند متعال مي فرمايد: قُلْ کَفي بِاللَّهِ شَهِيداً بَيْنِي وَبَيْنَکُمْ وَمَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الکِتابِ؛ [2] «بگو: کافي است که خداوند، و کسي که علم کتاب نزد اوست، ميان من و شما گواه باشند.»
ج. و نيز در قرآن آمده است که تنها مطهرون هستند که حقيقت معارف قرآني را مس کرده و به آن راه مي يابند. لايَمَسُّهُ إِلَّا المُطَهَّرُونَ؛ [3] «و جز پاکان نمي توانند به آن دست يابند.»
د. قرآن کريم «مطهرون» را خود مشخص کرده و مصداق آن را اهل بيت پيامبرصلي الله عليه وآله که شامل خود حضرت نيز هست معرفي کرده است، آنجا که مي فرمايد: إِنَّما يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ البَيْتِ وَيُطَهِّرَکُمْ تَطْهِيراً؛ [4] «همانا خدا چنين مي خواهد که هر رجس و پليدي را از شما خاندان نبوت دور سازد و شما را از هر عيبي پاک و منزه گرداند.»
ه. در تشخيص مصداق اهل بيت در اين آيه بايد به روايات مراجعه کرد، زيرا قرآن مي فرمايد: وَأَنْزَلْنا إِلَيْکَ الذِّکْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنّاسِ ما نُزِّلَ إِلَيْهِمْ؛ [5] «و بر تو قرآن را فرستاديم تا بر امت آنچه فرستاده شد بيان کني.»
و. با مراجعه به روايات فريقين از شيعه و سني پي مي بريم که مقصود از اهل بيت در آيه تطهير، پيامبر اکرم صلي الله عليه وآله، علي، فاطمه، حسن و حسين عليهم السلام مي باشند. [6] .
اگر چه حصر در آيه، اضافي است در مقابل همسران پيامبرصلي الله عليه وآله و ساير صحابه، تا آنها از شمول آيه خارج گردند. در نتيجه آيه تطهير شامل بقيه اهل بيت عليهم السلام از دوازده امام نيز مي شود.
نتيجه اينکه: اهل بيت عصمت و طهارت از ولايت تکويني برخوردارند.
بريده بن معاويه مي گويد: از امام باقرعليه السلام درباره آيه قُلْ کَفي بِاللَّهِ شَهِيداً بَيْنِي وَبَيْنَکُمْ وَمَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الکِتابِ سؤال کردم؟ حضرت فرمود: «إيّانا عني، وعليّ أوّلنا وأفضلنا وخيرنا بعد النبيّ صلي الله عليه وآله» ؛ [7] «تنها ما را قصد کرده است، و علي عليه السلام اول و افضل و بهترين ما بعد از پيامبرصلي الله عليه وآله است.»
پاورقي
[1] سوره نمل، آيه 40.
[2] سوره رعد، آيه 43.
[3] سوره واقعه، آيه 79.
[4] سوره احزاب، آيه 33.
[5] سوره نحل، آيه 44.
[6] صحيح مسلم، ج 7، ص 130؛ صحيح ترمذي، ج 5، ص 656، کتاب المناقب.
[7] کافي، ج 1، ص 229، ح 6.