امام عسکري عليه السلام در ماه ربيع الاول سال 232 هجري متولد شد. او معاصر با حکومت سه نفر از حاکمان بني عباس؛ يعني معتز، مهتدي و معتمد بوده است. معتمد عباسي تعصّب و کينه خاصي نسبت به اهل بيت عليهم السلام داشت. از جمله کارهاي او اين بود که بعد از شهادت امام عسکري عليه السلام دستور داد خانه حضرت را تفتيش کرده، تا از وجود فرزند حضرت آگاه شود، و اين به جهت سعايتي بود که جعفر به دستگاه حاکم کرده بود.

داوود بن اسود مي گويد: امام عسکري عليه السلام عصايي به من داد و فرمود: اين را به عَمْري برسان. در بين راه عصا شکست، ناگهان مشاهده کردم که در ميان آن نامه اي است. خدمت امام که رسيدم جريان را بازگو کردم. حضرت فرمود: «... وإذا سمعت لنا شاتماً فامض لسبيلک الّتي أمرت بها وإيّاک أن تجاوب من يشتمنا أو تعرفه من أنت، فأنا ببلد سوء ومصر سوء وامض في طريقک فإنّ أخبارک وأحوالک ترد إلينا فاعلم ذلک» ؛ [1] «هر گاه مشاهده کردي که کسي ما را دشنام مي دهد تو به دنبال مأموريتي که فرستاده شدي برو، و مبادا درصدد پاسخ او برآيي يا خودت را به او معرفي کني، زيرا ما در بد شهري قرار داريم، تو به راه خودت ادامه بده، زيرا اخبار و احوال تو به ما مي رسد، اين را به خوبي بدان.»

و حتي مشاهده مي کنيم که امام به اصحاب خود دستور مي دهد تا هيچ کس به او سلام نکند و با دست به او اشاره ننمايد؛ زيرا در غير اين صورت جانش در امان نخواهد بود. [2] .

حضرت عليه السلام براي ملاقات با شيعيان خود مکاني را معين مي کرد و مي فرمود: «صيروا إلي موضع کذا وکذا وإلي دار فلان بن فلان. العشاء والعتمة في ليلة کذا، فإنّکم تجدوني هناک...» ؛ [3] «در فلان مکان و فلان خانه، شب هنگام مراجعه کنيد که مرا در آنجا خواهيد يافت.»

محمّد بن عبدالعزيز بلخي مي گويد: صبح هنگامي در خيابان گوسفند فروشان نشسته بودم که ناگهان مشاهده کردم امام عسکري عليه السلام از منزل خود خارج شده و به سوي خانه عمومي مي رود. در دلم گفتم: اگر فرياد زنم که اين مرد، حجت خداست، بر شما باد که او را بشناسيد مرا خواهند کشت؟ هنگامي که حضرت به من نزديک شد با انگشت سبّابه خود بر دهان خود اشاره فرمود که ساکت باش!. همان شب حضرت را ملاقات کردم، فرمود: «إنّه هو الکتمان أو القتل فاتّقِ اللَّه علي نفسک» ؛ [4] «يا بايد کتمان کني و يا اينکه به قتل خواهي رسيد. بر خودت از خدا بترس.»

به همين جهت است که مرحوم مقدس اردبيلي مي فرمايد: «هرگاه حديثي از «رجل» نقل شد، مقصود امام حسن عسکري عليه السلام است». [5] .

اين قضايا وضعيت بس دشوار سياسي عصر امام عسکري عليه السلام و زمان ولادت امام زمان عليه السلام را مي رساند. و به همين جهت است که ولادت آن حضرت در اختفاي تام صورت پذيرفت.

در اين بين امام عسکري عليه السلام دو وظيفه را دنبال مي کرده است: يکي اينکه حضرت درصدد اثبات ولادت و وجود فرزندش بوده است و ديگر اينکه طوري بايد فرزندش را معرفي کند که جانش در خطر نيفتد.