در موضوع مهدويت به روش هاي گوناگون و متنوعي علماي فريقين دست به تأليف و تصنيف زده اند از قبيل:

1 - روش روايي

زيرا جزئيات قضيه مهدويت از مصاديق بارز ايمان به غيب به حساب مي آيد. اين روش به نوبه خود از خصوصياتي برخوردار است: برخي تنها احاديثي را درباره مهدويت نقل کرده اند که تفسير آيات قرآن به حساب مي آمده و روايات تفسيري بوده اند. برخي نيز عموم احاديث مهدويت را در کتاب خود جمع آوري کرده اند. روش دوم نزد شيعه و اهل سنّت هر کدام به نوبه خود به شيوه اي خاص تدوين شده است.

نزد علماي شيعه اماميه تأليف موضوعي درباره مهدويت سه گونه بوده است:

الف. استناد به احاديثي که از طرق شيعه نقل شده است. همانند کتاب «کفاية المهتدي في معرفة المهدي عليه السلام» و «بحارالأنوار».

ب. تقويت و تأييد روايات شيعه به رواياتي که از طرق اهل سنّت نقل شده است. همانند تأليف علي بن عيسي اربلي در «کشف الغمه» و سيد بن طاووس در «الطرائف» و شيخ حرّ عاملي در «اثبات الهداة».

ج. استناد به روايات اهل سنّت براي قبولاندن موضوع مهدويت به آنان بدون توجه به روايات شيعي، همانند کتاب «المهدي» از سيد صدرالدين صدر، و کتاب «المهدي الموعود المنتظر» از نجم الدين عسکري.

اهل سنّت نيز در اين زمينه روش هاي مختلف حديثي داشته اند از قبيل:

الف. اکتفا به احاديث از طرق خود، همانند کتاب «اخبار المهدي» از عباد بن يعقوب رواجني (م 250 ه) و کتاب «جمع الاحاديث الوارده في المهدي» از حافظ ابي بکر بن ابي خيثمه احمد بن زهير نسائي (م 279 ه).

ب. نقل از مصادر شيعه و اهل بيت عليهم السلام، همانند کتاب «الملاحم» از نعيم بن حماد (م 228 ه) و کتاب «عقد الدرر في اخبار المنتظر» از يوسف بن يحيي شافعي و کتاب «البرهان في علامات مهدي آخرالزمان» از متقي هندي.

ج. اثبات عقيده اماميه در مسأله مهدويت با استناد به روايات اهل بيت عليهم السلام، همانند کتاب «ينابيع الموده» از قندوزي، و کتاب «فرائد السمطين» از جويني شافعي.

2 - روش برهاني و کلامي

در اين روش مؤلّف درصدد عرضه کردن مباحث مهدويت به صورت استدلالي و برهاني است. اين روش درصدد تثبيت ايمان به مهدويت و دفع شبهات در اين موضوع است. کتاب هاي متعددي که شيخ مفيد در اين زمينه تأليف کرده همگي از اين قبيل است. و نيز کتاب «المقنع في الغيبة» از سيد مرتضي و «بحث حول المهدي» از شهيد سيد محمّد باقر صدر را مي توان از اين قبيل به حساب آورد.

3 - روش مقارني

از جمله تأليفاتي که در مورد موضوع مهدويت شاهد آن بوده و هستيم روش بحث مقارني بين عقيده شيعه امامي و ديگر طوايف مسلمين است. اين گونه بحث را در لابلاي کتاب هاي شيخ مفيد و سيد مرتضي و شيخ طوسي رحمهم الله به خوبي مشاهده مي کنيم. و از جمله کتاب هاي مستقل در اين زمينه کتاب «بيان الاشکال فيما حکي من امر المهدي من الأقوال» از ابو عبداللَّه حميدان بن يحيي قاسمي حسني از علماي قرن هفتم است. و نيز از کتاب «مع المهدي المنتظر في دراسة منهجية مقارنة بين الفکر الشيعي و السني» از شيخ مهدي فتلاوي و کتاب «المهدي الموعود المنتظر عند علماء اهل السنة و الامامية» از نجم الدين عسکري مي توان نام برد.

4 - روش تحليلي تاريخي

در اين روش مؤلفان درصدد ترسيم قضيه مهدويت از ابعاد گوناگون تاريخي آن مي باشند که مي توان از بارزترين اين نوع تأليف به کتاب هاي شهيد سيد محمّد صدر، «تاريخ الغيبة الصغري، تاريخ الغيبة الکبري و تاريخ ما بعد الظهور» اشاره کرد.

5 - روش مقارني بين اديان

برخي ديگر درصدد عرضه موضوع مهدويت در سطحي وسيع تر برآمده و اين موضوع مهم را در محدوده اديان الهي ديني و شبه ديني مورد بحث و بررسي قرار داده اند، که از آن جمله مي توان به کتاب «بشارات العهدين» از دکتر صادقي، و کتاب «المسيح الدجال» از سعيد ايوب اشاره کرد.

6 - روش تحليل فلسفه تاريخ

برخي ديگر از مؤلّفان مهدويت در اين زمينه از زاويه فلسفه تاريخ و يا به تعبير ديگر از ديدگاه تکامل تاريخ به موضوع مهدويت نگريسته اند، که از آن جمله به کتاب «قيام و انقلاب مهدي از ديدگاه فلسفه تاريخ» اثر شهيد مطهّري رحمه الله مي توان اشاره کرد.