آخرين نايب خاص ولي عصر روحي فداه علي بن محمد سمري بود که بعد از درگذشت او ديگر شخص معيني به نيابت منصوب نگرديد احتياجات مذهبي و مسائل ديني شيعيان بدانشمندان فقيه شيعه واگذار گرديد.

شيخ طوسي در کتاب غيبت خود از ابي محمد احمد بن حسن نقل مي کند که گفت من در سال درگذشت شيخ ابو الحسن علي بن محمد سمري در مدينه بودم. قبل از وفاتش پيش او رفتم توقيعي از ولي عصر بيرون آورد با اين عبارت.

بسم الله الرحمن الرحيم. يا علي بن محمد سمري اعظم الله اجر اخوانک فيک فانک ميت ما بينک و بين ستة ايام فاجمع امرک و لاتوص الي احد فيقوم مقامک بعد وفاتک فقد وقعت الغيبة التامه فلا ظهور الا بعد اذن الله تعالي ذکره و ذلک بعد طول الامه و قسوة القلوب و امتلاء الارض جورا و سياتي لشيعتي من يدعي المشاهدة قبل خروج السفياني و الصيحه و هو کذاب مفتر و لا حول و لا قوة الا بالله.

بنام خداوند بخشنده مهربان: اي علي بن محمد سمري خداوند پاداش برادران ترا بواسطه در گذشت تو زياد نمايد، پس از شش روز ديگر از دنيا خواهي رفت. کارهاي خود را بکن و به کسي وصيت ننما که جانشين تو باشد پس از درگذشت غيبت کامل به وقوع خواهد پيوست، ديگر ظهوري نخواهد بود مگر پس از اجازه ي خدا آنهم پس از

[ صفحه 130]

مدتهاي طولاني است که دلها سخت سنگين شود و زمين پر از ستم گردد کساني پيدا خواهند شد که براي شيعيان ما ادعاي مشاهده مي کنند قبل از خروج سفياني و صيحه آسماني اين اشخاص دروغ مي گويند و تهمت زننده هستند حرکت و نيروئي نيست مگر به وسيله خدا. [1] .

گفت ما نسخه اين توقيع را يادداشت کرديم و از خدمت او مرخص شديم روز ششم باز آمديم در حاليکه شيخ از دنيا ميرفت به او گفتند وصي بعد از تو کيست. گفت خداوند اراده اي نسبت به جهانيان دارد که انجام خواهد داد اين آخرين سخني بود که از او شنيده شد.

[1] ظاهر اين توقيع مخالف جريانها و داستانهائي است که اشخاصي امام عليه السلام را در غيبت کبري مشاهده کرده اند اتفاقاتي که شاهد ديده شدن ولي عصر (ع) است بسيار زياد و غير قابل انکار مي باشد بطوري که تمام دانشمندان شيعه که در اين مورد کتاب نوشته اند از آن جريانها را ثبت کرده اند. براي رفع اشکال جوابهائي داده شده از آن جمله علامه مجلسي در بحار مي نويسد ظاهر توقيع اين است که هر کسي ادعاي مشاهده و نيابت کند دروغ مي گويد نه کسي که فقط ادعاي مشاهده نمايد.