از جمله تکاليف انام، در غيبت امام (عليه الصلوة و السلام) خواندن کتب و دواويني است که مشتمل بر ذکر اوصاف حميده و نعوت پسنديده، و صفات مقدسه و سمات مطهره،و شمايل و خصايل و خصايص و دلائل وجود مقدس آن حضرت است (اروح العالمين فداه)، اگر کسي است که سواد عربيت دارد، بخواند از کتب غيبت مانند: «غيبت» شيخ طوسي و «غيبت» نعماني و «غيبت» شيخ صدوق و «غيبت بحار الانوار» و «جنة المأوي في من فاز بلقاء الحجة (عليه السلام) في الغيبة الکبري و ساير کتب مولفه در اين باب که از صد متجاوز است، و اگر عربيت ندارد از کتب غيبت فارسيه مانند: «ترجمه ي سيزدهم بحار الانوار» و «ترجمه ي کمال الدين صدوق» و «نجم ثاقب» استاد اعظم (ادام الله ظله العالي) که امتياز و اختصاصي دارد از ساير کتب در احاديث مندرجه ي آن و «دار السلام» فارسي مرحوم شيخ محمود عراقي معاصر (طاب ثراه) که التقاط و اقتباس نموده از «دار السلام» عربي، و ساير کتب استاد اعظم (اطال الله بقاه) و غيرها. پس هر اوقات که فراغتي به تو دست مي دهد، اکثر مطالعه و مذاکره ي خود را در خواندن اين نوع کتب مصروف بدار، که اسباب ازدياد بصيرت، و تهيج محبت و مودت، و رسوخ خلوص عقيدت، و تولاي ظاهره و باطنه ي تو خواهد شد، و مراقبت و مداومت در قرائت آن، تاثير در قلب و فواد و گوشت و پوست و خون و اعضا و جوارح تو خواهد کرد بلکه اندک اندک محبت و مودت آن حضرت (ارواحنا فداه) مخمر با باطن تو خواهد گرديد، و آثار و اطوار



[ صفحه 269]



و علائم ظاهره ي عجيبه ي غريبه در ظاهر و باطن تو بروز خواهد کرد. يقين بدار که ذکر فضائل و مناقب و آثار و احوال آن حضرت (ارواح العالمين فداه) تاثيرش از کتاب «شاهنامه» و «شهنشاهنامه» و ساير کتب رزميه کمتر نيست - که خواندن آنها اسباب تهيج شجاعت و بسالت تو مي شود - با خواندن «خمسه ي نظامي» و «ليلي مجنون» ملاجامي و «غزليات سعدي» و غيره که اسباب فرح و انبساط و بهجت و نشاط تو مي شود، و کلمات اراجيف و اباطيل آنها فورا تاثير در ظاهر و باطن تو مي نمايد، پس چگونه کلمات و بيانات ائمه ي معصومين (صلوات الله عليهم اجمعين) که علماي مبرزين و اساطين متقدمين و متاخرين در کتب و دواوين خود در احوال آن سيد دنيا و دين جمع نموده اند، در وجود تو تاثير نمي نمايد. بلکه در اين عصر و زمان بر آحاد و افراد مومنين و مومنات و مسلمين و مسلمات واجب است که هر يک چند مجلدي از اين نوع کتب عربي و فارسي در خانه ي خود داشته باشند، و هميشه به مطالعه و مذاکره ي آن بپردازند و همه روزه براي خود و اهل بيت خود به صداي بلند بخوانند که مراتب معرفت آنها به امام زمان خود (ارواحنا فداه) ترقي نمايد، و در عقايد خود نسبت به آن وجود مقدس مبارک خالص و صافي و راسخ و جازم شوند، و از پاره اي فضايل و خصايل و شمايل و مناقب و معجزات باهره و خصايص و دلالات زاهره ي آن حضرت (ارواح العالمين فداه)، مطلع و مستحضر گردند که به حالت تجاهل و تغافل از دنيا نروند. بلکه خدا شاهد است، اگر قدرت داشتم و خداوند تعالي به حقير استطاعتي داده بود. اين دأبي که از پانصد سال قبل الي يومنا هذا در ايران و توران و عموم بلاد مسلمانان عادت، بلکه جبلي آنها شده، تغيير مي دادم که کتاب «گلستان» و «بوستان» و «چهل طوطي» و «حسين کرد» و ساير کتب قصص اراجيف و اباطيل را که مسلمانان ابتداء به اطفال خود در مکتب خانه ها و مدرسه ها مي دهند بخوانند، متروک و موقوف مي کردم و در عوض کتب فارسيه ي غيبت حضرت صاحب العصر و الزمان (ارواح العالمين فداه) را مي گفتم به اطفال خود درس مي دادند. ولي چه کنم که اسباب اين ترويج موجود نيست و قدرت بر اين تغييرات و تبديلات ندارم، اميدوارم که خداوند تعالي به زودي کسي را بر



[ صفحه 270]



انگيزاند قبل از ظهور مولا و امام ما (ارواحنا فداه) که ترويجي اندک به ظاهر شريعت و طريقت و حقيقت بدهد، لعل الله يحدث بعد ذلک امرا.



مژده اي دل که مسيحا نفسي مي آيد

که ز انفاس خوشش بوي کسي مي آيد



از غم و درد مکن ناله و فرياد که من

زده ام فالي و فريادرسي مي آيد





[ صفحه 271]