از جمله تکاليف انام در غيبت امام (عليه الصلوة و السلام) دعا نمودن است در حق امام زمان خود (ارواحنا فداه) بعد از هر نماز و متوسل شدن به آن حضرت، که شفاعت فرمايد در درگاه حضرت احديت (جل جلاله و عم نواله) که نماز تو مقبول شود. و تضرع نمائي که اعمال تو را هر اوقات که به امام تو عرضه مي دارند، اعمال و صلوات تو را قبول فرمايد و از صح مبارک بگذارند. و عمده ي تعقيبات بعد از هر نماز را دعا نمودن به وجود مقدس امام خود قرار دهي، يا به دعواتي که مخصوصه و مأثوره است، يا به دعواتي که خود انشاد و انشاء نمايد و مخصوصا سلام فرستادن و زيارت آن حضرت و آباء معصومينش را (عليهم السلام) بعد از هر نماز - چنانکه سيره و داب اهل اسلام است - ترک ننمائي.

اما تعقيبات مخصوصه که بعد از هر نماز از ائمه ي معصومين (عليهم السلام) رسيده که مشتمل و متضمن است به دعا نمودن به وجود اقدس امام عصر (ارواحنا فداه) بسيار است.

از جمله دعواتي است که در تعقيب هر دو رکعت نماز شب و بعد از نماز شفع و نماز وتر و قنوتات آنها وارد شده.

و ازجمله دعواتي است که بعد از دو رکعت نماز نافله ي فجر و بعد از نماز صبح وارد شده و بعضي از آن دعوات را سابقا ذکر کرديم و بعضي را به جهت



[ صفحه 98]



طول آنها ترک کرديم - بايد رجوع به کتب مخصوصه و غيرها شود - که بايد کمال اهتمام را در مداومت آنها نموده و تغافل از قرائت و مواظبت آنها نشود. از جمله دعواتي که سزاوار است در تعقيب نماز ظهر بخواني دعائي است که سيد بن طاوس (قدس سره) در «فلاح السائل» ذکر نموده که از مهمات عقيب نماز ظهر اقتدا کردن است به حضرت صادق (عليه السلام) در دعا از براي مهدي (صلوات الله عليه) چنانچه روايت کرده به اسناد خود از عبادين محمد مدايني که گفت:

داخل شدم بر ابي عبدالله (عليه السلام) در مدينه در وقتي که فارغ شده بود از نماز ظهر و دستهاي خود را به آسمان بلند کرده و مي گفت:

اي سامع کل صوت، اي جامع کل فوت، اي باري ء کل نفس بعد الموت، اي باعث اي وارث، اي سيد السادة، اي اله الالهة، اي جبار الجبابرة، اي ملک الدنيا و الاخرة، اي رب الارباب، اي ملک الملوک، اي بطاش اي ذا البطش الشديد، اي فعال لما يريد، اي محصي عدد الانفاس و نقل الاقدام، اي من السر عنده علانية، اي مبدء اي معيد، اسئلک بحقک علي خيرتک من خلقک و بحقهم الذي اوجبت لهم علي نفسک ان تصلي علي محمد و اهل بيته و ان تمن علي الساعة بفکاک رقبتي من النار و انجز لوليک و ابن نبيک الداعي اليک باذنک و امينک في خلقک و عينک في عبادک و حجتک علي خلقک عليه صلواتک و برکاتک وعده. اللهم ايده بنصرک و انصر عبدک و قو اصحابه و صبرهم، و افتح لهم من لدنک سلطانا نصيرا و عجل فرجه و امکنه من اعدائک و اعداء رسولک يا ارحم الراحمين.

در بعض از نسخ به جاي «اي» همه جا «يا» حرف نداست. راوي گويد: گفتم:«فداي تو شوم، آيا براي نفس خود دعا نکردي؟



[ صفحه 99]



فرمودند:«به تحقيق دعا کردم از براي نور آل محمد (عليهم السلام) و سابق ايشان و انتقام کشنده ي به امر خداوند از دشمنان آل محمد (عليهم السلام). «گفتم: «فداي تو شوم،کي خروج او خواهد بود؟ فرمودند:«هر زمان اراده فرمايد خدائي که از براي اوست خلق و امر...»

از جمله دعواتي که نيز سيد (قدس الله روحه) در «فلاح السائل» ذکر نموده - به اسناد خود از حضرت ابي عبدالله (عليه السلام) - که جميل بن دراج مي گويد:

مردي آمد خدمت آن حضرت (عليه السلام) و عرض کرد:

«يا سيدي، سنم بالا رفته و خويشان من همه مرده اند و مونسي ندارم، مي ترسم که مرا نيز مرگ دريابد. «حضرت فرمودند:«برادران مومن صالح، براي انس گرفتن بهترند از اقارب. و اگر درازي عمر خود و خويشان و دوستان خود را بخواهي،اين دعا را بعد از هر نماز بخوان:

اللهم صل علي محمد و آل محمد، اللهم ان رسولک الصادق المصدق صلواتک عليه و آله قال انک قلت: «ما ترددت في شيي ء انا فاعله کترددي في قبض روح عبدي المومن، يکره الموت و انا اکره مسائته. «اللهم فصل علي محمد و آل محمد و عجل لوليک الفرج و العافية و النصر و لا تسوني في نفسي و لا في احد من احبتي...

و اگر خواهي يک يک از دوستان خود را نام ببر و بگو:

و لا في فلان و لا في فلان...

راوي گفت:

چون بر اين دعا مداومت کردم، چندن عمر يافتم که از زندگاني ملول شدم.



[ صفحه 100]



مجلسي (قدس سره) در «مقباس» مي گويد:

اين دعا بسيار معتبر است و در جميع کتب دعا نقل شده.

پس در وقت گفتن اين عبارات که:

عجل لوليک الفرج و العافية و النصر...

متذکر امام عصر (ارواحنا فداه) شوي و فرج و عافيت و نصرت آن حضرت را از خداي تعالي بخواهي.

از جمله دعواتي که مناسب است خوانده شود، دعائي است که در تعقيب نماز عصر وارد شده، سيد بن طاوس (قدس سره) و جمعي از علماء در کتب خود ذکر کرده اند. پس سيد فرموده:

از جمله مهمات بعد از نماز عصر اقتدا نمودن است به مولاي ما موسي بن جعفر (عليهماالسلام) در دعا نمودن از براي مولاي ما مهدي (صلوات الله عليه) چنانچه روايت کرده آن را محمد بن بشير ازدي از احمد بن عمر کاتب از حسن بن محمد بن جمهور عمي از پدرش محمد بن جمهور از يحيي بن فضل نوفلي، گفت:

داخل شدم بر حضرت موسي بن جعفر (عليه السلام) در بغداد زماني که فارغ شده بود از نماز عصر، پس دستهاي خود را به آسمان بلند کرد و فرمود:

انت الله لا اله الا انت الاول و الاخر والظاهر و الابطن و انت الله لا اله الا انت اليک زيادة الاشياء و نقصانها و انت الله لا اله الا انت خلقت خلقک بغير معونة من غيرک و لا حاجة اليهم و انت الله لا اله الا انت منک المشية واليک البداء، انت الله لا اله الا انت قبل القبل و خالق القبل انت الله لا اله الا انت بعد البعد و خالق البعد، انت الله لا اله الا انت تمحو ما تشاء و تثبت و عندک ام الکتاب انت الله لا اله الا انت غاية کل شيي ء و وارثه، انت الله لا



[ صفحه 101]



اله الا انت لا يعزب عنک الدقيق و لا الجليل، انت الله لا اله الا انت لا يخفي عليک اللغات و لا تتشابه عليک الاصوات کل يوم انت في شان لا يشغلک شان عن شان، عالم الغيب و اخفي ديان يوم الدين مدبر الامور باعث من في القبور محيي العظام و هي رميم، اسئلک باسمک المکنون المخزون الحي القيوم الذي لا يخيب من سئلک به، اسئلک ان تصلي علي محمد و آله و ان تعجل فرج المنتقم لک من اعدائک و انجز له ما وعدته يا ذالجلال و الاکرام.

يحيي بن فضل نوفلي گفت:

عرض کردم:«کيست براي آنکه دعا نموديد؟ «فرمودند: اين مهدي است از آل محمد (عليهم السلام). پدرم فداي آنکه فراخ شکم است، پيوسته ابروان، ساقهاي باريک دارد، ميان دو منکبش دور و رنگش گندمگون که زردي چهره او را از بيداري شب عارض شده. پدرم فداي آنکه در شبش مراقب است ستارگان را که سجده کند يا رکوع کند. پدرم فداي آنکه قائم بامر الله است.

از جمله دعاها که مناسب است بعد از هر نماز يا در هر روز خوانده شود - که متضمن است بر استدعاي از درگاه حضرت احديت (بهر برهانه) بر رويت قائم آل محمد (ارواحنا فداه) - دعائي است که سيد بن طاوس در «مهج الدعوات) در جزو احراز حضرت زين العابدين و الساجدين - (عليه السلام) ذکر نموده و هو هذا:

بسم الله الرحمن الرحيم، يا اسمع السامعين، يا ابصرالناظرين يا اسرع الحاسبين، يا احکم الحاکمين، يا خالق المخلوقين، يا رازق المرزوقين، يا ناصر المنصورين،يا ارحم الراحمين، يا دليل المتحيرين، يا غياث



[ صفحه 102]



المستغيثين، اغثتني يا مالک يوم الدين، اياک نعبد و اياک نستعين، يا صريخ المکروبين، يا مجيب دعوة المضطرين، انت الله رب العالمين انت الله لا اله الا انت الملک الحق المبين الکبرياء رداؤک. اللهم صل علي محمد المصطفي و علي علي المرتضي و فاطمة الزهراء و خديجة الکبري و الحسن المجتبي و الحسين الشهيد بکربلاء و علي بن الحسن زين العابدين و محمد بن علي الباقر و جعفر بن محمد الصادق و موسي بن جعفر الکافظم و علي بن موسي الرضا و محمد بن علي التقي الجواد و علي بن محمد النقي الهادي و الحسن بن علي العسکري و الحجة القائم المهدي الهادي الامام المنتظر صلوات الله عليهم اجمعين. اللهم و آل من والاهم و عاد من عاداهم و انصر من نصرهم و اخذل من خذلهم و العن من ظلمهم و عجل فرج ال محمد و انصر شيعة آل محمد و اهلک اعداء آل محمد و ارزقني رؤية قائم آل محمد واجعلني من اتباعه و اشياعه و الراضين بفعله برحمتک يا ارحم الراحمين.

از جمله دعائي است که در سجده، بعد از نماز بايد خواند - که مشتمل است بر دعاي فرج - چنانکه سيد بن طاوس (قدس سره) از حضرت صادق (عليه الصلوة و السلام) روايت کرده که آن حضرت در سجده دعاي طولاني خوانده اند که اول آن اين است:

لا اله الا انت مقلب القلوب و الابصار...

تا آنجا که فرموده اند:

ان تأذن لفرج من بفرج فرح اوليائک و اصفيائک من خلقک و به تبيد الظالمين و تهلکهم عجل ذلک يا رب العالمين.



[ صفحه 103]