پاسخ: روشن است که هر انساني که براي انتقام و تنبيه «رجعت» مي کند، هرگز به ميل و اراده خود برنمي گردند، بلکه به مصداق «کافر به جهنم نمي رود، کشان کشان



[ صفحه 263]



مي برند»، آنها از روي اجبار به رجعت تن مي دهند. ولي در مورد مؤمنين به نظر مي رسد که اختياري خواهد بود، نه اجباري. اگر چه هرگز ممکن نيست که براي مؤمني رجعت پيشنهاد شود و او سر باز زند. چنانکه از يک حديث استفاده مي شود که در مورد مؤمنان رجعت اختياري است.

مفضل بن عمر گويد: در خدمت امام صادق (ع) صحبت از حضرت مهدي (ع) شد و از افرادي که عاشقانه انتظار ظهورش را مي کشند و پيش از نيل به چنين سعادتي از دنيا مي روند، گفتگو شد، فرمود: «هنگامي که حضرت مهدي (عج) قيام کند، مامورين الهي در قبر با اشخاص مؤمن تماس مي گيرند و به آنها مي گويند: اي بنده خدا! مولايت ظهور کرده است، اگر مي خواهي که به او بپيوندي آزاد هستي، و اگر بخواهي در نعمتهاي الهي متنعم بماني باز هم آزاد هستي.» [1] .